پس از مطالعه، در صورت مفید بودن، این لینک را برای دیگران هم ارسال نمایید تا آنها نیز از مطالعه آن بهرهمند شوند.
ابطال رای داوری به معنای بیاعتبار کردن رای صادره توسط داور یا داوران در یک فرآیند داوری است. در این فرآیند، یکی از طرفین دعوا که به رای داوری معترض است، میتواند با طرح دعوا در دادگاه صالح و ارائه مدارک و شواهد کافی، نسبت به ابطال آن اقدام کند.
موسسه حقوقی اوان با همراهی اساتید دانشگاه های معتبر کشور و وکلای متخصص و با تجربه میتواند به بهترین نحو به شما در زمینه مسائل مصادره اموال در تمام زمینه ها و وکلای متخصص در زمینه ابطال رای داوری را به شما معرفی نماید.
فهرست مطالب
کاربر گرامی، در صورت نیاز به وکیل پایه یک دادگستری متخصص و باتجربه، کلیک نمایید.
داوری در قانون آیین دادرسی مدنی
داوری یکی از روشهای جایگزین حل و فصل اختلافات است که در باب هفتم قانون آیین دادرسی مدنی به آن پرداخته شده است.
در این روش، طرفین دعوا به جای مراجعه به دادگاه، با توافق یکدیگر، اختلاف خود را به داور یا داوران مورد اعتماد خود ارجاع میدهند و داوران پس از رسیدگی و بررسی ادله و مدارک طرفین، رأی خود را صادر میکنند.
دلایل قابل طرح برای ابطال رای داوری
دلایل قابل طرح برای ابطال رای داوری متنوع هستند و میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- عدم صلاحیت داور یا داوران: داور باید واجد شرایط قانونی برای رسیدگی به رای باشد. در غیر این صورت، رای داوری قابل ابطال خواهد بود.
- عدم رعایت تشریفات داوری: فرآیند داوری باید مطابق با قوانین و مقررات مربوطه انجام شود. عدم رعایت این تشریفات میتواند از جمله دلایل ابطال رای باشد.
- مخالفت رای داوری با قوانین آمره: رای داوری نباید مخالف با قوانین آمره و الزامآور جامعه باشد. در غیر این صورت، قابل ابطال خواهد بود.
- غیرمنطقی یا غیرعادلانه بودن رای داوری: رای داوری باید بر اساس استدلال و منطق باشد و عدالت را در مورد طرفین دعوا رعایت کند. در غیر این صورت، میتواند توسط دادگاه ابطال شود.
- موارد فسخ قرارداد داوری: اگر قرارداد داوری فسخ شده باشد، رای داوری صادره در آن نیز قابل ابطال خواهد بود.
مراحل ابطال رای داوری
مراحل ابطال به شرح زیر است:
- طرح دعوا در دادگاه صالح: ذینفع باید با مراجعه به دادگاه صالح، دادخواست ابطال رای داوری را مطرح کند.
- ارائه مدارک و شواهد: خواهان باید مدارک و شواهدی را ارائه کند که نشاندهنده وجود یکی از دلایل قابل طرح برای ابطال رای باشد.
- رسیدگی در دادگاه: دادگاه به ادعاها و دلایل طرفین دعوا رسیدگی میکند و در نهایت رای خود را صادر میکند.
- صدور رای: رای دادگاه در این فرآیند میتواند به ابطال یا رد دعوا منجر شود.
ابطال رای داوری خارج از مهلت
طبق قانون آیین دادرسی مدنی، ابطال رای باید در موعد مقرر قانونی صورت گیرد. این مهلت بسته به نوع دعوا و مرجع رسیدگی به آن، متفاوت است.
در قانون آیین دادرسی مدنی، دو نوع مهلت برای ابطال رای داوری پیشبینی شده است:
مهلت بیست روزه
این مهلت برای ابطال رای در مورد اشخاص مقیم داخل کشور در نظر گرفته شده است. مهلت بیست روز از تاریخ ابلاغ رای داوری به ذینفع آغاز میشود.
مهلت دو ماهه
این مهلت برای ابطال رای در مورد اشخاص مقیم خارج از کشور در نظر گرفته شده است. مهلت دو ماه از تاریخ ابلاغ رای داوری به ذینفع آغاز میشود.
در صورتی که ذینفع در مهلت مقرر قانونی نسبت به ابطال رای اقدام نکند، حق او برای ابطال رای ساقط میشود و دیگر نمیتواند در این خصوص در دادگاه طرح دعوا کند.
استثنائات
در برخی موارد، ممکن است امکان ابطال رای داوری خارج از مهلت مقرر قانونی وجود داشته باشد. این موارد عبارتند از:
- جهل ذینفع به رای داوری: در صورتی که ذینفع به دلیل عذر موجه از رای داوری مطلع نشده باشد، میتواند خارج از مهلت مقرر قانونی نسبت به ابطال آن اقدام کند.
- غش یا تزویر در رای داوری: در صورتی که ثابت شود رای داوری از طریق غش یا تزویر صادر شده است، ذینفع میتواند خارج از مهلت مقرر قانونی نسبت به ابطال آن اقدام کند.
ابطال رای داور مرضی الطرفین
ابطال رای داور مرضی الطرفین به معنای بیاعتبار کردن رای صادره توسط داوری که طرفین دعوا به طور مشترک برای حل اختلاف خود انتخاب کردهاند، در یک فرآیند داوری است.
همانطور که در پاسخ قبلی به سوال شما در مورد ابطال رای داوری اشاره کردم، دلایل قابل طرح برای ابطال رای متنوع هستند و در مورد رای داور مرضی الطرفین نیز این قاعده کلی صدق میکند.
برخی از دلایل رایج برای ابطال رای داور مرضی الطرفین عبارتند از:
- عدم صلاحیت داور
- عدم رعایت تشریفات داوری: فرآیند داوری باید مطابق با قوانین و مقررات مربوطه و توافق طرفین در قرارداد داوری انجام شود. عدم رعایت این تشریفات میتواند از جمله دلایل ابطال رای باشد.
- مخالفت رای داوری با قوانین آمره
- غیرمنطقی یا غیرعادلانه بودن رای داوری
- فسخ قرارداد داوری: اگر قرارداد داوری فسخ شده باشد، رای داوری صادره در آن نیز قابل ابطال خواهد بود.
برای دریافت مشاوره و اعطای وکالت برای وکیل ابطال رای داوری می توانید بلافاصله با وکلای متخصص گروه حقوقی اوان تماس بگیرید .
رای وحدت رویه ابطال داوری
در نظام حقوقی ایران، آراء وحدت رویه صادره توسط هیأت عمومی دیوان عالی کشور نقشی اساسی در ایجاد وحدت رویه قضایی و تفسیر قانون به رویه واحد دارند.
در خصوص ابطال داوری، تاکنون دو رأی وحدت رویه توسط هیأت عمومی دیوان عالی کشور صادر شده است که به شرح زیر است:
رأی وحدت رویه شماره ۶۸۶
این رأی در تاریخ ۲۱/۱۱/۱۳۸۳ صادر شده و به موضوع ابطال رای داوری به دلیل مخالفت با قانون موجد حق میپردازد.
طبق این رأی، دعوای ابطال رای به دلیل مخالفت با قانون موجد حق، مالی محسوب میشود و مرجع صالح برای رسیدگی به آن، دادگاه عمومی حقوقی است.
نکات مهم در خصوص رأی وحدت رویه شماره ۶۸۶
این رأی وحدت رویه به صراحت اعلام میکند که دعوای ابطال رای به دلیل مخالفت با قانون موجد حق، مالی است و نه غیرمالی.
این موضوع تبعات مهمی در خصوص صلاحیت رسیدگی و تشریفات دادرسی دارد.
به عنوان مثال، طبق این رأی، مهلت تجدید نظرخواهی از رای دادگاه در خصوص ابطال رای داوری به دلیل مخالفت با قانون موجد حق، ۲۰ روز است.
رأی وحدت رویه شماره ۸۳۶
این رأی در تاریخ ۲۸/۰۶/۱۴۰۲ صادر شده و به موضوع غیرمالی بودن دعوای ابطال رای در مواردی که موضوع آن امری مالی است میپردازد.
طبق این رأی، دعوای ابطال رای داوری که موضوع آن امری مالی است، غیرمالی محسوب میشود و مرجع صالح برای رسیدگی به آن، دادگاه بدوی است.
نکات مهم در خصوص رأی وحدت رویه شماره ۸۳۶
این رأی وحدت رویه در تضاد با رأی وحدت رویه شماره ۶۸۶ است و در واقع نظریه قبلی را نقض کرده است.
این موضوع نشان میدهد که در خصوص تفسیر قانون و صلاحیت مراجع قضایی، همواره اختلاف نظرهایی وجود دارد و آراء وحدت رویه نیز میتوانند در طول زمان تغییر کنند.
لازم به ذکر است که رأی وحدت رویه شماره ۸۳۶، رأی وحدت رویه جدیدتر است و در حال حاضر لازمالاجرا میباشد.
بیشتر بخوانید: ابطال وکالت بلاعزل
ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی
ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی به موارد قابل اعتراض در رای داوری میپردازد و مقرر میدارد:
«رأی داور در موارد زیر قابل اعتراض در دادگاه صالح خواهد بود:
- عدم صلاحیت داور یا داوران.
- عدم رعایت تشریفات داوری.
- مخالفت رای داوری با قانون آمره.
- غیرمنطقی یا غیرعادلانه بودن رای داوری.
- فسخ قرارداد داوری قبل از صدور رای.
نکاتی در خصوص ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی
- اعتراض به رای داوری: طبق این ماده، فقط در موارد ذکر شده در این ماده میتوان به رای داوری اعتراض کرد.
- مهلت اعتراض: مهلت اعتراض به رای داوری بیست روز از تاریخ ابلاغ رای به ذینفع است.
- مرجع صالح: مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض به رای داوری، دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت داور یا محل داوری است.
- رسیدگی در دادگاه: دادگاه به ادعاها و دلایل طرفین رسیدگی میکند و در نهایت رای خود را صادر میکند.
- صدور رای: رای دادگاه در این فرآیند میتواند به ابطال یا رد اعتراض منجر شود.
تفسیر ماده ۴۸۹
- بند ۱: منظور از عدم صلاحیت داور، فقدان شرایط قانونی لازم برای داوری است. به عنوان مثال، اگر داور فاقد سن قانونی یا اهلیت لازم باشد، صلاحیت داوری نخواهد داشت.
- بند ۲: منظور از عدم رعایت تشریفات داوری، عدم انجام تشریفات قانونی لازم برای رسیدگی به فرآیند داوری است. به عنوان مثال، اگر داور بدون اطلاع ذینفع به داوری اقدام کند، تشریفات داوری رعایت نشده است.
- بند ۳: منظور از مخالفت رای داوری با قانون آمره، مغایرت رای داوری با قوانین الزامآور و بنیادی جامعه است. به عنوان مثال، رای داوری که به تحریم معاملات با یک کشور خاص دستور میدهد، مخالف با قانون آمره است.
- بند ۴: منظور از غیرمنطقی یا غیرعادلانه بودن رای داوری، عدم تناسب رای داوری با استدلال و منطق و همچنین عدم رعایت عدالت در مورد طرفین دعوا است.
- بند ۵: منظور از فسخ قرارداد داوری، توافق طرفین برای از بین بردن آثار قرارداد داوری است. در صورت فسخ قرارداد داوری، رای داوری صادره در آن نیز از بین میرود.
گروه حقوقی اوان همه روزه آماده ارائه مشاوره و راهکار به شما عزیزان می باشد.
اعتراض ثالث به رای داور
اعتراض ثالث به رای داور به معنای اقدام قانونی توسط شخصی است که در فرآیند داوری حضور نداشته و ذینفع در رای داوری نیز محسوب نمیشود، اما معتقد است که رای داوری به حقوق او خلل وارد کرده است.
موارد قابل طرح در اعتراض ثالث به رای داور
این موارد به شرح زیر هستند:
- مالکیت ثالث بر مال موضوع رای داوری: در صورتی که ثالث مدعی باشد که مال موضوع رای داوری متعلق به او است و داور در رای خود به این موضوع توجه نکرده است، میتواند به رای داوری اعتراض کند.
- داشتن حق ارتفاق یا انتفاع بر مال موضوع رای داوری: در صورتی که ثالث مدعی باشد که بر مال موضوع رای داوری حق ارتفاق یا انتفاع دارد و داور در رای خود به این موضوع توجه نکرده است، میتواند به رای داوری اعتراض کند.
- غیرقابل نفاذ بودن رای داوری نسبت به ثالث: در برخی موارد، رای داوری ممکن است به طور ذاتی غیرقابل نفاذ نسبت به ثالث باشد. به عنوان مثال، اگر رای داوری به فسخ معاملهای صادر شود که ثالث در آن ذینفع است، ثالث میتواند به رای داوری اعتراض کند.
مراحل اعتراض ثالث به رای داور
ثالث باید دادخواست اعتراض ثالث به رای داوری را به دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت داور یا محل داوری تقدیم کند.
دادگاه به ادعاها و دلایل ثالث و ذینفعان رای داوری رسیدگی میکند.
دادگاه در صورت اثبات محقوقیت ثالث، رای داوری را در مورد او نقض میکند.
نکاتی در خصوص اعتراض ثالث به رای داور
- مهلت اعتراض ثالث: مهلت اعتراض ثالث به رای داوری دو ماه از تاریخ ابلاغ رای داوری به ثالث است.
- مرجع صالح: مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض ثالث به رای داوری، دادگاه عمومی حقوقی محل اقامت داور یا محل داوری است.
- اثبات ذینفع بودن ثالث: ثالث باید در دادگاه ثابت کند که از رای داوری متضرر شده است.
- عدم تجدید نظرپذیری رای دادگاه: رای دادگاه در خصوص اعتراض ثالث به رای داوری قطعی است و قابل تجدید نظرخواهی نیست.
نکاتی در مورد ابطال رای داوری
- ابطال رای فرآیندی پیچیده و تخصصی است که نیازمند دانش و تخصص حقوقی کافی است.
- استفاده از وکیل مجرب در این فرآیند به شدت توصیه میشود.
- ابطال رای نیازمند اثبات یکی از دلایل قانونی مقرر در قانون آیین دادرسی مدنی است.
- ابطال رای فقط در موارد مقرر در قانون امکانپذیر است و در سایر موارد، رای داوری لازمالاجرا خواهد بود.
در نظام حقوقی ایران، ابطال رای داوری به معنای بیاعتبار کردن رای صادره توسط داور در فرآیندی است که یکی از طرفین دعوا به آن معترض است. این فرآیند شامل طرح دعوا در دادگاه صالح، ارائه مدارک و شواهد و رسیدگی در دادگاه است.
دلایل متعددی برای ابطال رای وجود دارد، از جمله عدم صلاحیت داور، عدم رعایت تشریفات داوری، مخالفت رای داوری با قانون، غیرمنطقی یا غیرعادلانه بودن رای داوری و فسخ قرارداد داوری.
اثبات وجود دلیل قانونی برای ابطال رای داوری بر عهده خواهان است و در صورت اثبات، دادگاه رای داوری را ابطال خواهد کرد.
سوالات متداول
ابطال رای به معنای بی اعتبار کردن رای صادره توسط داور در فرآیندی است که یکی از طرفین دعوا به آن معترض است.
دلایل متعددی برای ابطال رای وجود دارد، از جمله:
- عدم صلاحیت داور
- عدم رعایت تشریفات داوری
- مخالفت رای داوری با قانون
- غیرمنطقی یا غیرعادلانه بودن رای داوری
- فسخ قرارداد داوری
مهلت اعتراض به رای داوری بیست روز از تاریخ ابلاغ رای به ذینفع است.
رای دادگاه در خصوص ابطال رای ، قطعی است و قابل تجدید نظرخواهی نیست.
در صورت ابطال رای ، طرفین دعوا میتوانند مجدداً از طریق دادگاه یا داوری دیگری برای حل و فصل اختلاف خود اقدام کنند.
هزینههای ابطال رای به عوامل مختلفی از جمله پیچیدگی پرونده، تعداد جلسات دادرسی و میزان حق الوکاله وکیل بستگی دارد.
خیر، ابطال رای فقط در موارد قانونی و با ارائه مدارک و شواهد کافی امکان پذیر است.
نظرات ارزشمند شما به ما کمک میکند تا خدمات خود را در زمینه ابطال رای داوری بهبود بخشیم. لطفاً تجربه خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.