دادخواست حقوقی
اولین کاری که برای شروع دعوای حقوقی باید انجام داد، دادخواست حقوقی است و به موجب ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی، رسیدگی در دادگاه با دادخواست آغاز میشود اما دادخواست چگونه باید نوشته شود و چه شرایطی داشته باشد.
حتما برای تعداد زیادی پیش آمده است که خانه‌ای را خریده‌اند که فروشنده از تحویل یا تنظیم سند رسمی خودداری کرده یا ماشینی را فروخته‌اند اما خریدار مبلغ نمیدهد.
شرایط دادخواست در مواد ۵۱ به بعد قانون آیین دادرسی مدنی آمده است. این ماده اولین شرط در تنظیم دادخواست این است که باید به زبان فارسی در روی برگ‌های چاپی نوشته شود.
ماده ۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، در دادخواست محل اقامت معلوم نباشد، طی دو روز از تاریخ رسید دادخواست، قراری که مدیر دفتر دادگاه صادر خواهد کرد، دادخواست رد میشود. در مدت معین دو روز، خواهان می‌تواند با حضور در دادگاه، نسبت به کامل کردن دادخواست اقدام کند.
انواع دادخواست حقوقی وکیفری و خانواده
آغاز دعاوی در دادگاه و مراجع قضایی میبایست به درخواست ذی‌نفع صورت گردد. اگر اموالی از شما سرقت شود و یا چک برگشت خورده باشد و یا تقاضای حضانت فرزند خود را داشته باشید باید درخواست خود را در دادگاه بخواهید. در غیر این صورت پرونده‌ای به شکل نمیگیرد.
درخواست حقوقی شما همان دادخواستی است که میبایست به مرجع مرتبط با دعوای خود بدهید. در این مقاله”انواع دادخواست حقوقی و کیفری و خانواده” آشنایی با دادخواست، نحوه تنظیم شرایطی که باید در نوشتن دادخواست به آن توجه کنید را به طور کامل میپردازیم..
دادخواست چیست؟
برای شروع دعوا در دادگاه های حقوقی باید فرم دادخواست را تکمیل و به دادگاه ارائه کنید. در کل دادخواست، نشان دهنده ادعایی است که خواهان به عنوان مطرح کننده دعوا نسبت به حق خود دارد و رسیدگی به آن را از دادگاه تقاضا خواهد کرد.
در دادخواست قضایی باید مواردی از جمله مشخصات خواهان (مطرح کننده دعوا)، خوانده (کسی که دعوا علیه او شکل گرفته) و شرح خواسته، درج شود.
جهت مشاوره و یا اعطای وکالت کلیک کنید
شرایط دادخواست
با توجه به این که شرایط دادخواست اهمیت زیادی دارد، باید این موارد را رعایت کرد، غیر این صورت دادخواست شما مورد پذیرش قرار نمیگیرد. این شرایط در قانون امده است که عبارت‌اند از:
- دادخواست باید به نگارش فارسی باشد
- دادخواست باید روی برگه‌های چاپی باشد یا فرم دادخواست داده شود
- تقدیم‌کننده دادخواست را امضا می کند
تفاوت دادخواست و درخواست
با توجه به قانون، لازم است دعاوی در قالب دادخواست و به‌صورت کتبی باشد و به دادگاه ارائه شوند تا رسیدگی گردند. این یک تقاضا به شمار می‌رود که می‌تواند توسط هر یک از طرفین در دادگاه به شکل کتبی و یا شفاهی ارائه شوند و نیازمند فرم مخصوصی نیست.
ساختار کلی دادخواست حقوقی
مهمترین مبحثی که در تنظیم دادخواست باید به آن توجه کرد، شرایط شکلی آن است. طبق قانون آیین دادرسی مدنی، این شرایط به شکل زیر میباشند:
۱-نوع زبان
مهمترین شرط ساختاری تنظیم دادخواست، زبان آن است. باید در نحوه نگارش دادخواست حقوقی از نگارش فارسی استفاده کنید. از این رو اگر از هر قومی، کرد، لر، ترک، عرب و.. بخواهد در دادگاه اقدام به ارائه دادخواست کند، به هیچ وجه نمی تواند از زبان قوم خود در تنظیم دادخواست استفاده کند. دادگاه هر زبانی به جزء زبان فارسی را در دادخواست نوشتن معتبر به شمار نمی آورند. نوشته هایی به جزء این زبان، اصلا دادخواست به حساب نمی آیند.
۲-دست نویس یا دادخواست چاپی
شرط تنظیم دادخواست، این است که خواهان و یا مدعی باید حتما نگارش دادخواست حقوقی را روی برگه های چاپی انجام دهند. شکایات کیفری را به راحتی می توان شفاهی یا بر روی برگه نیز به دادگاه ارائه داد. دیگر موارد قانونی به هیچ وجه دادخواست را به صورت شفاهی و بر روی ورقه نمی پذیرند.
۳-نام و نشانی خواهان (شاکی) و خوانده
نکته در نحوه ی نگارش دادخواست بیان نام و نام خانوادگی، آدرس که همان محل کار و محل زندگی خواهان و خوانده است، باید به درستی قید گردد. اگر هر یک از این شروط در دادخواست ثبت نگردد، به منزله نامعتبر بودن دادخواست است. خواهان توسط وکیل اقدام به تنظیم دادخواست می نماید، باید کل مشخصات وکیل را در دادخواست درج کند.
اگر خواهان و خوانده شخص حقوقی باشند، باید در دادخواست کل مشخصات شخص حقوقی به ثبت برسانند. باید نشانی دقیق محل شرکت به ثبت برسد. نمی توانید محل اسکان و مشخصات مدیر شرکت را در نحوه نوشتن دادخواست ثبت کنند.
۴-روند تکمیل دادخواست حقوقی
همانطور که در بالا ذکر کردیم در حال حاضر بیشتر استان‌ها و شهرستان‌ها از خدمات الکترونیک قوه قضاییه برخوردار میباشند به خاط همین محاکم قضایی اقدام به پذیرش دادخواست‌ها به صورت دستی و غیر رسمی می نمایند.
بر همین اساس افرادی که قصد طرح دعوی در محاکم قضایی را دارند یا بایستی به سامانه خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و یا با مراجعه نمودن به دفاترخدمات الکترونیک قضایی و پرداخت نمودن هزینه مربوطه در رابطه با تنظیم و کامل کردن دادخواست، روند طرح دعوی حقوقی خود را در محاکم قضایی شروع نمایند.
۵-خواهان
خواهان باید اطلاعات فردی خود را از قبیل نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، شماره ملی، نام پدر، شماره تلفن، شماره موبایل و … را به صورت دقیق در قسمتهای تعیین شده تکمیل فرم نماید. در ادامه خواهان باید آدرس محل اقامت و محل کارش را در قسمت خواهان دادخواست حقوقی قید کند.
توجه داشته باشید که خواهان باید در پر کردن نشانی ها، دقت لازم را به عمل آورد. چرا که تمامی ابلاغیه‌ها به آدرس مندرج ارسال میگردد. و خواهان نمی‌تواند با مواردی همچون تغییر آدرس و یا اشتباه سهوی در خصوص دریافت نکردن ابلاغیه‌های قضایی ادعایی داشته باشد.
خوشبختانه با گسترش بسترهای اینترنت و خدمات الکترونیک قضایی مشکلات در خصوص عدم دریافت ابلاغیه‌ها مرتفع گردیده است. و خواهان و خوانده از راه خدمات الکترونیکی قضایی در رابطه با ابلاغیه‌های قضایی خود آگاه خواهند شد. ( به شکل پیامک در رابطه با ابلاغیه‌های ارسالی، اطلاع رسانی خواهد شد)
۶-خوانده
بخش بعدی دادخواست خوانده میباشد که باید از طرف خواهان به عنوان تنظیم کننده دادخواست، تکمیل گردد خواهان بایستی اطلاعات هویت خوانده از نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه و موارد دیگر را تکمیل نماید . در صورتی که نشانی از محل زندگی یا محل کار خوانده در میدانست، در قسمت‌ها مربوطه وارد کند.
همچنین موبایل و یا تلفن ثابت خوانده، می‌تواند در امر تکمیل دادخواست کمک کند. البته لازم است در صورتی که بخشی از این اطلاعات در دسترس خواهان نبوده و اطلاعی از مشخصات فردی و آدرس محل زندگی یا کار خوانده در اختیار خواهان نباشد. مراجع قضایی دعوی را به صورت نامحسوس رسیدگی می‌نمایند.
۷-خواسته
دادخواست‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند، قسمت مربوط به خواسته خواهان میباشد. که باید خواهان با وضوح و صراحت اعلام کند که چه چیزی و با چه شرایطی از خوانده خواستار میشود. توجه کنید که هرگونه ابهام و یا عدم شفافیت در خصوص خواسته ذکر شده، در دادخواست سبب توقیف دادخواست از جانب دادگاه خواهد گردید.
نکته مهم دیگر که خواسته باید مربوط به یک مورد مشخص و یا چندین مورد مشابه به هم باشد و خواهان نمی تواند مسائل مختلف را در یک دادخواست ذکر نموده و طرح دعوی داشته باشند.
از سوی دیگر دادگاه طبق قانون؛ به ابعاد حقوقی خواسته خواهان توجه کرده و در خصوص آن رای صادر میکند و نمی‌تواند احکام بیشتر از خواسته خواهان را برای پرونده مربوطه جاری کند. به طور مثال: خواهان از خوانده درخواستی در رابطه با تکمیل و تحویل ساختمانی را دارد. باید این مفهوم را به شفافیت در دادخواست خود تاکید کند و در صورتی که در دادخواست به تقاضای تکمیل ساختمان بسنده کند. او نمی‌تواند انتظار این موضوع را داشته باشد که دادگاه در خصوص تحویل ساختمان ، رأی صادر کند.
انواع دادخواست در مراجع قانونی
دادخواست با توجه به شرایط قانونی که برای آن مذکور میشود، مطلبی است که در مراجع حقوقی بیشتر به‌کار خواهد رفت چرا که در خصوص مراجع کیفری، لزومی برای طرح دعوا با شرایط کلی خاص مانند تنظیم در فرم‌های مخصوص وجود نخواهد داشت.
از این رو، در شکل های دادخواست مواردی مطرح میشود که در مراجع حقوقی رسیدگی خواهد شد
- دادخواست بدوی:اولین مرجعی که خواهان دعوای خود را مطرح خواهد کرد،
دادگاه بدوی است که به رسیدگی اولیه در مورد دعوا خواهد پرداخت. - دادخواست دیوان عدالت اداری:این مرجع به شکایات مردم، علیه ماموران یا واحدهای دولتی رسیدگی خواهد کرد.
از این‌رو در صورتی که فردی بخواهد دعوایی را در دیوان عدالت اداری جاری کند، باید این دادخواست را تنظیم کنند. - دادخواست واخواهی:در صورتی که حکم غیابی صادر گردد، کسی که محکوم می شود ، می‌تواند با ارائه دادخواست واخواهی نسبت به حکم اعتراض کنند.
- دادخواست طاری:در صورتی که دعوا در جریان می باشد و یکی از طرفین دعوایی را مطرح کند.
با دعوای اصلی ارتباط کامل دارد و منشا آن‌ها یکی میباشند، باید دادخواست طاری ارائه کنند - دادخواست اضافی:طرح دعوای در طول رسیدگی به دعوا که به عنوان یک دعوای اضافی مطرح میگردد
که باید دادخواست دعوای اضافی داد. - دادخواست متقابل:دادخواستی که خوانده دعوا در روبه رو دعوای خواهان به دادگاه ارائه میکند
- دادخواست جلب ثالث:دادخواستی که موجب جلب شخص ثالث خواهد شد
- داد خواست ورود ثالث:دادخواستی که باعث میشود، شخص ثالث به دعوا وارد گردد
جهت عضویت درصفحه اینستاگرام وکلای اوان روی تصویرکلیک کنید
اعتراص به رد دادخواست
- اگر به هردلیل دادخواست رد گردد این رد در قالب صدور قرار رد دادخواست صورت خواهد پذیرفت.
- در این صورت خواهان می توانند به رد دادخواست خود اعتراض کنند.
برای اعتراض باید چه کاری کرد؟
اگر خود دادگاه دادخواست را رد کرده باشند، پرونده از دادگاه رسیدگی کننده خارج میگردد و خواهان می توانند در مرجع بالاتری به آن اعتراض کنند.
اگر مدیر دفتر دادگاه دادخواست را رد کرده باشد، در همان دادگاه قابل اعتراض است.
جمع بندی و نتیجه گیری کلی
در دعاوی حقوقی شخصی که اقامه دعوی می کند، خواهان و خوانده نامیده می شوند. اما در پرونده های کیفری فرد اقامه کننده دعوی، شاکی و فرد رو به رو، متهم می نامیم. در پرونده های حقوقی، دادخواست و در پرونده های کیفری، شکوائیه تنظیم می گردد. بنابه حساسیت های موجود در تنظیم دادخواست، مشاوره با وکیل دادگستری ضروری میباشد. پس از ثبت دادخواست در سامانه خدمات الکترونیک قضائی، پرونده به مرجع قضائی مربوطه ارجاع میگردد.
پرسش و پاسخ‌های متداول
۱-چطور میتوانم دادخواست مورد نظر خود را پیدا کنم؟
پیداکردن دادخواست بسیار شده است. کافیست در صفحه مربوط متن مورد نظر را جستجو کنید و پس از درست کردن حساب کاربری نسبت به دانلود آن اقدام کنین.
۲-دادخواست چیست؟
در متن دادخواست خواسته خواهان و در شرایط قانون که برای رسیدگی باید به دادگاه تقدیم گردد در مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است
۳-نحوه تنظیم دادخواست به چه شکل میباشد؟
تنظیم دادخواست در فرم میباشد که همه موارد آن باید رعایت شود .که در مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.