پس از مطالعه، در صورت مفید بودن، این متن را برای دیگران نیز ارسال نمایید تا آن‌ها نیز از مطالعه مفید آن بهره‌مند شوند.
در دین اسلام، تامین مسائل مالی زن برعهده همسر اوست و وی وظیفه دارد به زن و فرزندان خود رسیدگی کند. از همین رو در قانون جمهوری اسلامی ایران نیز برای تحقق یافتن این امر مهم، شرایط خاصی درنظر گرفته شده که براساس آن مجازات ترک انفاق، استثنائات و حد و مرز مشخصی را برای زن و مرد تعیین کرده است. با استناد به این حد و مرز زن و مرد هر دو می‌توانند در چارچوب خاصی از حق و حقوق خود دفاع نمایند. براساس قانون، ترک انفاق جرم بوده و مانند همه جرائم انسانی می‌تواند در شرایط مختلف به علت پیچیدگی‌های رفتاری متفاوت باشد. برای اینکه بتوانید جرم ترک نفقه یا انفاق را به خوبی درک کنید، در این مقاله به خوبی آن را به شما توضیح داده و به مجازات آن، شرایط تحقق و نمونه شکواییه برای این جرم پرداخته‌ایم.
فهرست مطالب
کاربر گرامی، در صورت نیاز به مشاوره حقوقی کلیک نمایید.
ترک انفاق به چه معناست؟
پیش از اینکه به معنای ترک انفاق یا ترک نفقه بپردازیم، شما را با مفهوم نفقه آشنا می‌کنیم. همانطور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم، وظیفه تامین مالی زن و فرزندان برعهده مرد است که به این عمل پرداخت نفقه گفته می‌شود. حال اگر مرد از دادن این هزینه‌ها خودداری کند، ترک انفاق رخ می‌دهد.
براساس اصل ۱۱۰۷ قانون مدنی، میزان نفقه براساس شرایط زوجه مشخص می‌گردد. یعنی نفقه شامل هزینه‌های خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت، هزینه درمان و هزینه خادم در صورت عادت زوجه یا بر حسب نیاز است. درخصوص فرزندان نیز باید بگوییم که براساس قانون مدنی، نفقه اولاد برعهده پدر خانواده است. حال اگر پدر فوت کند یا از توانایی لازم برای پرداخت نفقه برخوردار نباشد، این وظیفه به اجداد پدری و در نهایت مادر و اجداد مادری محول خواهد شد.
در پاسخ به این سوال که تفاوت نفقه و ترک انفاق چیست هم باید بگوییم که؛ این دو هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند و نفقه همان هزینه‌ای است که مرد باید به زن و فرزندانش پرداخت کند.
مجازات ترک انفاق چیست؟
مطابق شرعیات، زوج در عقد دائم موظف است به زوجه نفقه بدهد. حال اگر زن کاملا از مرد تمکین کند و مرد توانایی مالی لازم برای پرداخت نفقه را داشته باشد اما از پرداخت آن خودداری کند، به این عمل ترک انفاق گفته می‌شود. براساس قانون و شرع، مجازات ترک انفاق حبس تعزیری درجه شش است و مجرم به ۳ ماه تا ۱ سال حبس تعزیری محکوم می‌شود.
شرایط جرم ترک انفاق
پس از اینکه با مفهوم نفقه، ترک و مجازات آن آشنا شدیم، باید با شرایط وقوع این جرم آشنا شوید تا بدانید که تحت چه شرایطی این جرم محرز می‌شود. به همین دلیل در ادامه مطلب شرایط کامل جرم ترک نفقه را بررسی خواهیم کرد.
- مرد شرایط مالی لازم برای پرداخت نفقه به همسر و سایر افراد واجب النفقه را داشته باشد، اما از پرداخت کردن آن خودداری نماید.
- زوجه به شکل عام و خاص از همسر خود تمکین نماید. دقت داشته باشید که اگر زن چه به صورت عام و چه خاص از همسر خود تمکین نکند، جرم ترک انفاق محرز نخواهد شد.
- زوج به طور کلی از پرداخت کردن نفقه امتناع ورزد. دقت داشته باشید که اگر مرد ادعای عدم استطاعت مالی داشته باشد، وظیفه اثبات این ادعا بر عهده خودش خواهد بود.
شبکه های اجتماعی اوان
|
عناصر شکل دهنده ترک انفاق
هر جرمی حاوی تعدادی عناصر تشکیل دهنده است. منظور از عنصر قانونی جرم این است که برای جرم مجازاتی تعیین شده باشد و مسئله موردنظر از اصل قانونی بودن جرم و مجازاتی که به دنبال دارد پیروی کند. درمورد مجازات ترک انفاق پیش از این صحبت کردیم. حال نوبت آن است که عناصر شکل دهنده این جرم را کاملا با کمک شما مورد تحقیق قرار بدهیم.
عنصر قانونی ترک پرداخت نفقه
اگر بخواهیم به بررسی عنصر قانونی عدم پرداخت نفقه بپردازیم، باید بگوییم که براساس ماده ۵۳ حمایت از خانواده، ترک انفاق جرم انگاری شده است. در نتیجه از نظر قانون و با توجه به موارد گفته شده، ترک انفاق جرم بوده و مجازات و آثار قانونی در پی دارد.
عنصر روانی ترک انفاق
در عنصر روانی بیشتر تاکید بر روی قصد و اراده مجرم است. یعنی مجرم با قصد و نیت خاصی برای انجام دادن این فعل اقدام کرده است.
عنصر مادی ترک انفاق
منظور از عنصر مادی این است که جرم در خارج واقع شده باشد. ممکن است کمی گیج شده باشید اما نگران نباشید. چرا که با ذکر مثال این مسئله را برای شما شفاف سازی خواهیم کرد. تصور کنید مردی از پرداخت نفقه به همسر خود خودداری می‌کند. در این اتفاق، عنصر قانونی، رعایت نکردن قانون پرداخت نفقه است. اما عنصر مادی، ترک فعل یعنی همان خودداری زوج از پرداخت نفقه به زوجه است.
نمونه شکواییه ترک انفاق و اقدامات پس از آن
برای تنظیم کردن شکایت درخصوص ترک نفقه، باید مانند هر شکایت دیگری مسیر مشخصی را طی کنید. در اولین قدم مسیر تنظیم شکواییه، باید یک نامه اصولی بنویسید تا پروسه دادرسی و تعقیب جرم آغاز گردد. به همین دلیل در این بخش یک نمونه شکواییه برای شما تهیه کردیم تا بتوانید با توجه به آن متن نامه شکایت خود را تنظیم کنید. دقت داشته باشید که متن این نامه بسیار مهم است و می‌تواند در روند پرونده تاثیر داشته باشید.
ریاست محترم دادسرای … ناحیه …
با عرض سلام و احترام اینجانب … به استحضار جنابعالی می‌رساند:
اینجانب در تاریخ … طی عقدنامه شماره … دفترخانه … به عقد دائمی آقای … در آمده‌ام. نامبرده به مدت دوسال است که با وجود استطاعت مالی کافی و تمکین کامل اینجانب از پرداخت نفقه امتناع می‌ورزد. لذا، تقاضای تعقیب کیفری نامبرده به جرم ترک انفاق را دارم.
پس از اینکه متن شکواییه را علیه این جرم تنظیم کردید، به دادسرای شهر خود مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت نمایید. پس از اینکه شکایت ثبت گردید، پرونده شما به یکی از شعبه‌های بازپرسی یا دادیاری ارجاع داده می‌شود و پس از تعیین شعبه، از شاکی پرونده تحقیق به عمل می آید. بعد از اینکه از زوجه تحقیق به عمل آمد، برای زوج (مرد) احضاریه فرستاده می‌شود تا از شکایت آگاه شده و برای دفاع از خود در دادسرا حاضر شود. ادامه فرایند با توجه به هر پرونده‌ای می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال ممکن است زوج در دفاع از خود ثابت کند که زوجه از او تمکین نمی‌کند. یا ممکن است با ارائه فیش بانکی به دادگاه اثبات کند که نفقه زوجه پرداخت شده است. اما اگر نتواند از خود دفاع کند، مجرم شناخته شده و باید مجازات شود.
اگر به دنبال یک وکیل پایه یک دادگستری حرفه ای در تهران هستید اینجا کلیک کنید
نحوه اثبات ترک انفاق در دادگاه
در بخش‌های قبل درمورد مجازات ترک انفاق، عناصر آن و نمونه شکواییه صحبت کردیم. اما در این بخش به این می‌پردازیم که چگونه باید ترک انفاق را به دادگاه اثبات کنیم. ترک نفقه را می‌توان با شهادت شهود، فیش بانکی، اقرار زوج و صورت جلسه پلیس ثابت کرد که در ادامه هرکدام را به صورت جداگانه به شما توضیح می‌دهیم.
- شهادت شهود: زن یا مرد، چه برای اثبات ترک نفقه و چه برای اثبات کردن خلاف آن، باید دست‌کم دو شاهد بالغ را به دادگاه معرفی کنند تا در جهت اثبات ادعای آن‌ها شهادت بدهند.
- فیش بانکی: زوج(مرد) با ارائه فیش بانکی به دادگاه می‌تواند ثابت کند که در مدت زمان مذکور نفقه زوجه پرداخت شده و ادعای وی نادرست می‌باشد.
- اقرار زوج: چنانچه خود زوج(مرد) به این جرم اقرار کند، می‌تواند بر ادعای زوجه مهر تایید بزند و گناهکار شناخته شود.
- صورت‌جلسه پلیس: اگر مرد، زن را از خانه و زندگی بیرون کرده باشد، برای اثبات این موضوع باید حتما صورت جلسه پلیس به شکواییه زوجه پیوست شده باشد.
شرایط مجاز عدم تمکین زوجه چیست؟
همانطور که می‌دانید درصورت عدم تمکین زوجه، نفقه به وی تعلق نخواهد گرفت و درصورت پرداخت نکردن نفقه توسط زوج، او حق شکایت ندارد. اما در برخی از موارد، عدم تمکین زوجه مجاز است و نفقه از وی سلب نمی‌شود. در این قسمت به شرایط مجاز عدم تمکین زوجه پرداختیم.
- اگر زوجه بیماری خاصی داشته باشد، در صورت عدم تمکین، نفقه وی سلب نخواهد شد.
- چنانچه زوج به بیماری مقاربتی مبتلا باشد، عدم تمکین زن مجاز است.
- اگر حق تعیین محل زندگی به زن داده شده باشد وی مجاز به عدم تمکین و اخذ کامل نفقه خواهد بود.
- در صورتی که زوجه در حال استفاده از حق حبس خود باشد، نفقه به او تعلق می‌گیرد.
- اگر برای زوجه ضرر مالی، شرافتی و بدنی وجود داشته باشد، مجاز به عدم تمکین بوده و نفقه وی باید پرداخت گردد.
در چه شرایطی شکایت ترک انفاق رد می‌شود؟
رد شدن اتهام ترک انفاق به نظر قاضی پرونده وابسته است و قانون‌گذار مطابق با مدارک و شواهد ارائه شده به دادگاه تصمیم‌گیری خواهد کرد. اما به طور کلی شکایت ترک انفاق در موارد زیر احتمال دارد که رد بشود:
- عدم اثبات رابطه زوجیت یا وابستگی قانونیچنانچه شاکی نتواند با مدارک معتبر قانونی به دادگاه اثبات کند که با متهم رابطه زوجیت یا وابستگی قانونی دارد، شکایت وی رد خواهد شد. مدارک لازم برای اثبات رابطه زوجیت یا وابستگی قانونی عبارتست از گواهی ازدواج، طلاق یا سرپرستی
- اثبات پرداخت نفقهاگر متهم بتواند اسناد و مدارکی از قبیل فیش بانکی به دادگاه ارائه دهد که نشان می‌دهد نفقه زوجه کامل و به موقع پرداخت شده، شکایت زوجه مبنی بر ترک نفقه رد می‌شود.
- عدم توانایی مالی متهم اگر مرد بتواند به دادگاه اثبات کند که مشکل مالی دارد و قادر به پرداخت نفقه نبوده و عمدی در این امر نیست، ممکن است براساس صلاح دید قاضی شکایت زوجه رد شود.
- عدم درخواست نفقه توسط همسراگر زوجه به شکل رسمی از شوهرش درخواست پرداخت نفقه نکرده باشد و نفقه با رضایت کامل دو طرف پرداخت نشده باشد، احتمال رد شدن شکواییه ترک انفاق افزایش خواهد یافت.
- وجود توافق یا قرارداد معتبراگر بین دو طرف قرارداد معتبر یا توافقی مبنی بر نحوه پرداخت نفقه تنظیم شده باشد و شروط این توافق‌نامه رعایت شده باشد، شکایت ترک انفاق رد خواهد شد
- اثبات ترک خانواده توسط همسردرصورتی که متهم پرونده که مرد باشد، بتواند به دادگاه اثبات کند که همسرش بدون هیچ دلیلی خانه و خانواده را ترک کرده و به همین علت نفقه وی پرداخت نشده است، شکایت زوجه رد خواهد شد.
- رسیدگی به شکایت در صلاحیت مرجع دیگری: اگر موضوع شکایت در صلاحیت مرجع قضایی دیگری باشد یا در گذشته درمورد آن تصمیم‌گیری شده باشد، شکواییه ترک انفاق رد می‌گردد.
چنانچه هر یک از شرایط ذکر شده در بالا در دادگاه اثبات شود، شکواییه عدم پرداخت نفقه توسط قاضی رد شده و هیچ نفقه‌ای به زوجه تعلق نخواهد گرفت.
سوالات متدوال
براساس قانون جدید، مجازات ترک انفاق حبس تعزیری بین ۳ ماه تا ۱ سال است که در بیشتر موارد به جزای نقدی تبدیل می‌شود.
مدارکی که برای اثبات جرم ترک نفقه به آن احتیاج دارید، صورت جلسه پلیس مبنی بر اخراج زوجه از خانه و خانواده و شهادت شهود مبنی بر پرداخت نکردن نفقه است که شاکی می تواند به آن‌ها استناد کند.
در پاسخ به این پرسش باید گفت خیر. شرایط مالی زوجه در پرداخت کردن نفقه هیچ اثری ندارد. بنابراین اگر زن ثروتمند باشد، زوج همچنان وظیفه دارد نفقه او را تمام و کمال بپردازد. باید بدانید که احتیاج یا عدم احتیاج زوجه به هیچ عنوان شرط پرداخت نفقه نیست.
باید به شما بگوییم که نمی‌توان به این سوال پاسخ روشنی داد. زیرا تحت شرایط خاصی این موضوع می‌تواند در ازدواج موقت هم اتفاق بیوفتد. در ازدواج دائم نفقه حتما و به شکل تمام و کمال به زن تعلق می‌گیرد. اما در ازدواج موقت تنها به شرطی نفقه به زوجه واجب می‌شود که این مورد در شرایط ضمن عقد ذکر شده باشد. همچنین پرداخت نفقه در ازدواج موقت هم بر عهده زوج (مرد) است.
نظرات ارزشمند شما به ما کمک می‌کند تا خدمات خود را در زمینه ترک انفاق بهبود بخشیم. لطفاً تجربه خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
از طریق دکمه زیر میتوانید لینک صفحه را اشتراک گذاری کنید.