مالیات بر ارث – نحوه محاسبه مالیات بر ارث بر اساس قانون جدید و قدیم

برای دریافت مشاوره و اعطای وکالت برای مالیات بر ارث با قانون جدید می توانید بلافاصله اینجا کلیک کرده و با وکلای متخصص گروه حقوقی اوان تماس بگیرید .

بسیاری از در سال­های اخیر دچار تغییر شده اند که قوانین مالیات بر ارث نیز جز این قوانین میباشند. آگاهی از تغییرات جدید صورت گرفته در قوانین می تواند منجر به کاهش هزینه­ ها برای افراد جامعه شود. اطلاع کامل از قوانین جدید و قدیم مالیات بر ارث در جهت کاهش هزینه­ های مالیاتی؛ بخصوص در مورد ارث و میراث به شما کمک میکند تا به بهترین نتیجه دست پیدا کنید. در راستای رسیدن به این هدف،گرفتن یک وکیل مالیات بر ارث که که ماهر و با تجربه بوده یا درخواست مشاوره از وکلای متبحر موسسه حقوقی اوان نیز توصیه می­شود. همچنین مطالعه مقاله زیر نیز به افزایش آگاهی شما عزیزان در خصوص مالیات بر ارث، قانون مالیات بر ارث، نحوه اقدام در جهت پرداخت مالیات بر ارث و نحوه محاسبه مالیات بر ارث بر اساس قانون جدید و قدیم کمک زیادی خواهد کرد.

گروه  حقوقی اوان مجموعه­ای متخصص از وکلای دادگستری، اساتید دانشگاه­ها و حقوقدانان می باشند که ارائه تمامی خدمات حقوقی از جمله وکالت و مشاوره­های تخصصی در دعاوی حقوقی را بر عهده می گیرند.

طبقات ارث

برای بهتر متوجه شدن مباحث بعدی و همچنین اطلاع از نحوه پرداخت مالیات بر ارث و میزان مالیات بر ارث و همچنین مالیات برای اموال مختلف و … لازم دانستیم در ابتدا طبقات ارث را به طور خلاصه بیان کنیم. در بحث ارث و میراث، برای پرداخت ارثیه سه طبقه وجود دارد که تا زمانی که از هر طبقه حتی فقط یک نفر از وراث در قید حیات باشد، به طبقات بعدی به هیچ وجه ارث تعلق نمی‌گیرد. اما وراث طبقه اول، دوم و سوم چه کسانی هستند؟

وراث طبقه اول: پدر، مادر، زن، شوهر ، فرزندان و نوه

طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها

طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن‌ها

اموال معاف از مالیات بر ارث

در خصوص معافیت از مالیات بر ارث  لازم به ذکر است که وراث طبقه اول و دوم شهدای انقلاب اسلامی به طور کلی از پرداخت مالیات ورثه معاف هستند. اما سایر افراد در موارد زیر به طور کلی هم برای مشمولین قانون قدیم و هم برای مشمولین قانون جدید از پرداخت مالیات معاف هستند:

• مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی.
• وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت.
• انواع بیمه‌های عمر و زندگی.
• وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا کارفرما.
• خسارت فوت و دیه.
• هزینه‌های کفن و دفن.
• اموالی که برای مؤسسات دولتی وقف گردد.
• اثاث البیت محل سکونت متوفی.
• بدهی‌های متوفی.

اظهارنامه مالیات بر ارث

وراث وظیفه دارند لیست کلیه ماترک متوفی را در قالب فرم مخصوص سازمان امور مالیاتی شرح دهند. در این لیست باید مواردی از جمله بدهی‌های متوفی و ارزش کلیه اموال و دارایی‌های متوفی در تاریخ فوت بیان شود. این فرم اظهارنامه مالیات بر ارث نام دارد. وراث از تاریخ فوت به مدت یک سال فرصت دارند تا اظهارنامه مالیاتی خود را به اداره امور مالیاتی تسلیم نمایند.

طبق قانون جدید اگر وراث تا مهلت تعیین شده اظهارنامه خود را تسلیم نکنند، به صورت رسمی جریمه‌ای شامل حالشان نمی‌شود. لیکن هزینه‌های کفن و دفن و همچنین بدهی‌های متوفی از شمول معافیت خارج خواهد شد. چنانچه تاریخ فوت در سال ۱۳۹۴ یا قبل از آن باشد، عدم تسلیم اظهارنامه ظرف ۶ ماه از تاریخ فوت، مشمول جریمه‌ای معادل ۱۰% مالیات متعلقه خواهد بود.

نکته مهم: در مورد ارث، اداره امور مالیاتی صلاحیتدار اداره‌ای است که آخرین اقامتگاه قانونی متوفی در محدوده آن واقع بوده است. اگر وراث در ایران مقیم نباشند، اداره امور مالیاتی مربوطه در تهران صالح به رسیدگی خواهد بود.

جهت مشاوره و یا اعطای وکالت کلیک کنید

مالیات بر ارث

در پاسخ به این سوال که مالیات بر ارث چیست؟ و مالیات بر ارث چقدر است؟ باید در ابتدا توضیح داده شود که مطابق قانون، اموال و دارایی‌های متوفی پس از فوت وی، به وراث تعلق می‌گیرد. اما تا زمانی که وراث مالیات بر ارث را پرداخت نکنند، سند به نام آن­ها صادر نمی‌شود. به تبع آن نیز تا قبل از پرداخت مالیات بر ارث امکان فروش یا انتقال ماترک برای وراث وجود ندارد. به بیان ساده مالیات بر ارث مالیاتی است که دولت بابت ارث از وراث اخذ می‌کند.

مراحل پرداخت مالیات بر ارث املاک از سوی ورثه

در قسمت قبل به بیان تعریف مالیات بر ارث پرداختیم. در این قسمت مراحل پرداخت مالیات بر ارث ملک از سوی ورثه را بیان میکنیم. ضمن بیان مراحل مختلف زمان حدودی هر مرحله نیز به طور تقریبی گفته شده است. البته اگر در پرونده نقص وجود داشته باشد، زمان‌های تقریبی گفته شده طولانی‌تر خواهد شد.

• اولین گام در جهت اقدام برای مالیات بر ارث ملک، دریافت گواهی انحصار وراثت می‌باشد. گواهی حصر وراثت یک مدرک قانونی است که در آن وراث متوفی و سهم الارث هر یک از آن‌ها به صورت رسمی تعیین ‌میشود. وراث برای دریافت گواهی انحصار وراثت، باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایند. سپس فرم مخصوصی را که به امضای ۳ شاهد نیاز دارد تکمیل کنند تا دفترخانه فرم مذکور را برای آن‌ها گواهی نماید. بعد از آن وراث برای دریافت گواهی حصر وراثت، باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنند. در شرایط عادی برای انجام این مرحله حدوداً ۲ ماه زمان لازم است.
• سپس وراث باید به اداره امور مالیاتی مراجعه نموده و مالیات خود را پرداخت کنند. اداره مالیات برگه‌ای تحت عنوان مفاصاحساب مالیات ورثه را به آن‌ها تحویل می‌دهد. در شرایط عادی برای انجام این مرحله نیز حدوداً ۲ ماه زمان لازم است.
• تا این مرحله مالیات بر ارث ملک پرداخت شد لیکن سند تک برگ به نام وراث صادر نشده است. نکته اینجاست که تا زمانی که سند تک برگ به نام وراث صادر نشد، وراث نمیتوانند اموال متوفی را به فروش برسانند. در این راستا وراث باید مجدداً به دفتر اسناد رسمی مراجعه نموده و گواهی حصر وراثت و مفاصاحساب مالیات بر ارث را به دفترخانه تحویل دهند. سپس دفترخانه این مدارک را به اداره ثبت پست نموده تا سند تک برگی به نام وراث صادر شود. در نهایت حدود ۲ ماه بعد، سند تک برگی به نشانی محل سکونت وراث پست می‌گردد.

نحوه محاسبه مالیات بر ارث بر اساس قانون جدید

در قسمت قبل نحوه محاسبه بر اساس قانون قدیم بیان شد. در خصوص مالیات مطمئنا این اولین سوالی که برای افراد پیش می­آید این است که مالیات بر ارث چقدر است؟.  ابتدا باید به بیان نحوه محاسبه مالیات بر ارث بر اساس قانون جدید بپردازیم.

میزان مالیات بر ارث به عواملی همچون نسبت وراث با متوفی، تاریخ فوت متوفی و نوع و ارزش اموال و دارایی‌های بجا مانده از متوفی بستگی دارد. قوانین مالیاتی مربوط به ارث در سال ۱۳۹۵  دستخوش تغییراتی شد. در صورتی که تاریخ فوت متوفی مربوط به سال ۱۳۹۴ یا قبل از آن باشد، مالیات بر اساس قانون قدیم محاسبه می‌شود که در قسمت­های بعدی نحوه محاسبه مالیات بر ارث بر اساس قانون قدیم نیز توضیح داده خواهد شد. همچنین اگر تاریخ فوت در سال ۱۳۹۵ یا بعد از آن باشد، مالیات مربوطه مطابق قانون جدید به وراث تعلق می‌گیرد.

نکته: هر چه نسبت وراث با متوفی نزدیکتر باشد مقدار مالیات اموال ورثه ای کمتر، و هرچه این نسبت دورتر باشد، میزان مالیات ورثه بیشتر میشود.

در قانون قدیم نرخ مالیات برای تمام انواع دارایی‌ها یکسان است و مجموع ارزش اموال، تعیین کننده نرخ مزبور است. اما در قانون جدید نرخ مالیات ورثه ای برای انواع مختلف دارایی‌ها از قبیل مغازه، ملک مسکونی، حساب بانکی، خودرو و … متفاوت است. به طور کلی در قانون قدیم هرچه ارزش ماترک بیشتر باشد، نرخ مالیات نیز بیشتر خواهد شد.

 

جدول محاسبه مالیات بر ارث بر اساس قانون جدید

نوع اموال و دارایی­ها	وراث طبقه اول	طبقه دوم	سوم
سپرده‌های بانکی	۳ درصد	۶ درصد	۱۲ درصد
ملک مسکونی	۷٫۵ درصد	۱۵ درصد	۳۰ درصد
سپرده مؤسسات مالی و اعتباری	۱۰ درصد	۲۰ درصد	۴۰ درصد
مغازه و املاک تجاری	۳ درصد	۶ درصد	۱۲ درصد
املاک اداری	۳ درصد	۶ درصد	۱۲ درصد
اجناس موجود در مغازه	۱۰ درصد	۲۰ درصد	۴۰ درصد
سهام بورسی	۰٫۷۵ درصد	۱٫۵ درصد	۳ درصد
خودرو	۲ درصد	۴ درصد	۸ درصد
باغ، ملک زراعی، اراضی بایر و …	۷٫۵ درصد	۱۵ درصد	۳۰ درصد
سهام غیر بورسی	۶ درصد	۱۲ درصد	۲۴ درصد
حق امتیاز	۱۰ درصد	۲۰ درصد	۴۰ درصد
اوراق مشارکت	۳ درصد	۶ درصد	۱۲ درصد
صندوق امانات	۱۰ درصد	۲۰ درصد	۴۰ درصد
سایر اموال و دارایی‌ها	۱۰ درصد	۲۰ درصد	۴۰ درصد

توضیحاتی در مورد محاسبه مالیات بر ارث بر اساس قانون قدیم

• هر یک از وراث طبقه اول، به میزان۳ میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف هستند. اگر سن وراث طبقه اول کمتر از ۲۰ سال باشد یا معلول از کار افتاده یا محجور باشند، این مبلغ ۵ میلیون تومان خواهد شد.
• ۴۰ درصد سهام غیر بورسی متوفی از مالیات معاف است.
• ۴۰ درصد ارزش خالص دارایی متوفی در واحدهای تولیدی، صنعتی، معدنی و کشاورزی معاف از مالیات می‌باشد.
• ۴۰ درصد سهام غیر بورسی متوفی از مالیات معاف است.
• ۵۰ درصد ارزش سهام بورسی متوفی از مالیات معاف است.
• ۸۰ درصد ارزش سپرده‌های بانکی متوفی، مؤسسات مالی و اعتباری و اوراق مشارکت از پرداخت مالیات معاف است.

موارد فوق صرفاً در خصوص مشمولین قانون قدیم کاربرد دارد و این معافیت­ها در قانون جدید حذف شده است. توجه داشته باشید که معافیت‌های مالیاتی در قانون جدید، برای مشمولین قانون قدیم هم صادق است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

جدول محاسبه مالیات بر ارث بر اساس قانون قدیم

	وراث طبقه اول	وراث طبقه دوم	وراث طبقه سوم
تا ۵ میلیون تومان	۵ درصد	۱۵ درصد	۳۵ درصد
تا ۲۰ میلیون تومان نسبت به مازاد ۵ میلیون تومان	۱۵ درصد	۲۵ درصد	۴۵ درصد
تا ۵۰ میلیون تومان نسبت به مازاد ۲۰ میلیون تومان	۲۵ درصد	۳۵ درصد	۵۵ درصد
نسبت به مازاد ۵۰ میلیون تومان	۳۵ درصد	۴۵ درصد	۶۵ درصد

نمونه رای مالیات بر ارث

رای زیر در خصوص مطالبه مالیات بر ارث توسط یکی از ورثه از سایر وراث میباشد.

رأی دادگاه تجدیدنظر استان

تجدیدنظرخواهی خانم ف. الف. بطرفیت تجدیدنظرخوانده خانم الف. الف.و.پ. نسبت به دادنامه شماره ۱۵۷ مورخه ۱۳۹۲/۱۲/۱۷ صادره از شعبه ۱۷۷ دادگاه عمومی حقوقی تهران که به موجب آن حکم به رد واخواهی از دادنامه شماره ۲۷۵ مورخ ۱۳۹۱/۰۴/۲۴ که متضمن محکومیت تجدیدنظرخواه به پرداخت مبلغ ۲۵۳/۵۹۹/۱۶۷ ریال(اصلاح مبلغ در مرحله واخواهی از مبلغ ۲۸۹/۷۹۲/۶۸۲ ریال به مبلغ ۲۵۳/۵۹۹/۱۶۷ ریال) و خسارت تأخیر تأدیه و خسارات دادرسی صادر شده است.

دادگاه نظر به مجموع اوراق و محتویات پرونده و مفاد لوایح تقدیمی طرفین و با عنایت به اینکه تجدیدنظرخواه دلیل موجه و متقنی مبنی بر پرداخت مبلغ مذکور ارایه ننموده است و مفاد لایحه تجدیدنظرخواهی نیز موجه نبوده و به گونه ای نیست که به اساس و مبنای دادنامه تجدیدنظرخواسته خللی وارد نماید. علیهذا با توجه به محتویات پرونده و مفاد نظریه هیئت کارشناسی، تجدیدنظرخواهی وارد و موجه نمی باشد. زیرا جهات تجدیدنظرخواهی با هیچ یک از موارد منصوص در ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی منطبق نمی باشد. رسیدگی شکلی دادگاه بدوی با رعایت اصول و قواعد دادرسی و لحاظ مقررات حاکم بر موضوع می باشد. لذا با رد درخواست تجدیدنظرخواهی مطروحه مستنداً به ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی دادنامه تجدیدنظرخواسته را عیناً تأیید و استوار می نماید. این رأی قطعی است.

طبق رای فوق اگر یکی از ورثه هزینه های قانونی و دیون دولتی از قبیل مالیات بر ارث، هزینه مشاغل وبیمه را به مراجع قانونی پرداخت کند، می تواند وجوه پرداخت شده را به میزان سهم الارث هر کدام از ورثه از آنها مطالبه کند و مأذون نبودن وی در پرداخت هزینه های مذکور موثر در مقام نیست.

سوالات متداول

مالیات بر ارث چیست؟

به مالیاتی که دولت بابت ارث از وراث اخذ می‌کند “مالیات بر ارث” گفته می‌شود.

اظهارنامه مالیات بر ارث چیست؟

وراث موظفند در قالب فرم مخصوص سازمان امور مالیاتی، لیست کلیه ماترک متوفی را شرح دهند. همچنین بدهی‌های متوفی و ارزش کلیه اموال و دارایی‌های متوفی در تاریخ فوت، باید در این لیست بیان شود. به فرم مذکور اظهارنامه مالیات بر ارث گفته می‌شود.

آیا مالیات بر تمام اموال متوفی تعلق میگیرد؟

خیر برخی اموال از جمله؛ انواع بیمه‌های عمر و زندگی، خسارت فوت و دیه و … از پرداخت مالیات معاف هستند که توضیحات کامل آن در مقاله فوق بیان شده است.

مالیات بر ارث بر اساس قانون قدیم و جدید چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

در قانون قدیم نرخ مالیات برای تمام انواع دارایی‌ها یکسان است و مجموع ارزش اموال، تعیین کننده نرخ مزبور است. اما در قانون جدید نرخ مالیات ورثه ای برای انواع مختلف دارایی‌ها از قبیل مغازه، ملک مسکونی، حساب بانکی، خودرو و … متفاوت است. به طور کلی در قانون قدیم هرچه ارزش ماترک بیشتر باشد، نرخ مالیات نیز بیشتر خواهد شد.

چند نکته در خصوص مالیات بر ارث

• مالیات ورثه املاک تجاری و اداری بر اساس ارزش روز یا همان ارزش واقعی محاسبه میشود.
• مالیات ورثه ای املاک مسکونی بر اساس ارزش معاملاتی آن محاسبه می‌شود.
• دفترچه‌ای که سالانه از طرف سازمان امور مالیاتی کشور منتشر می‌شود، ارزش معاملاتی املاک را مشخص میکند. قیمت املاک مناطق مختلف تهران و شهرستان‌ها در این دفترچه مشخص شده است. قیمت‌های مندرج در دفترچه ارزش معاملاتی به مراتب از قیمت واقعی املاک کمتر است.
• نرخ مالیات بر ارث در خصوص سایر وسایل نقلیه موتوری زمینی، هوایی و دریایی نیز دقیقاً مانند خودرو می‌باشد.
• مالیات ورثه باغ، املاک زراعی و اراضی بایر، مشابه املاک مسکونی بر اساس ارزش معاملاتی آن‌ها محاسبه می‌شود.

وکیل پایه یک دادگستری

استفاده از مشاوره حقوقی و وکیل متخصص و باتجربه در تمام مراحل رسیدگی پرونده­های حقوقی و کیفری از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا با انتخاب وکیل و مشاوره حقوقی قبل ازهر اقدام قانونی در وقت و هزینه های دادرسی صرفه جویی میشود و حق و حقوق موکل ضایع نمی شود.

گروه وکلای حقوقی اوان مجموعه ای متخصص از وکلای دادگستری، اساتید دانشگاه­ها و حقوقدانان می باشد که با ارائه مشاوره های تخصصی، قبول وکالت و مشاوره در دعاوی حقوقی را بر عهده می گیرند.

سوالات و مشکلات حقوقی خود را با وکیل دادگستری تهران، وکیل دادگستری مشهد، وکیل دادگستری قم، وکیل دادگستری کرج مربوط به وکلای گروه حقوقی اوان مطرح نمائید تا در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند.