دادخواست حضانت فرزند بعد از طلاق

لینک مقاله حضانت را به اشتراک بگذارید: https://oonelaw.com/custody

حضانت از جمله اموری است که با اختلاف بین زوجین و جدایی والدین از یکدیگر، معمولا اتفاق افتاده و دعوای حضانت فرزند را صورت خارجی به خود می بخشد. حضانت و نگهداری اطفال یکی از بزرگترین چالش های زوجین  در هنگام طلاق است.

• تعریف حضانت
• مواد قانونی در مورد حضانت
• حضانت از منظر قانون
• شرایط حضانت فرزند
• موارد نیاز به حضانت
• موارد سقوط حق حضانت
• مصلحت حضانت فرزند بر اساس قانون
• شرایط سلب حضانت فرزند
• نکات کاربردی در دعوای حضانت
• هزینه نگهداری طفل پس از تعیین حضانت
•  حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر
• دستور موقت پیرامون حضانت
• مرجع صالح رسیدگی در حضانت
• وکیل متخصص خانواده گروه حقوقی اوان

تعریف حضانت

حضانت کلمه ای عربی و در لغت به معنای پروردن است و در اصطلاح عبارت است از نگهداری مادی و معنوی طفل توسط کسانی که قانون مقرر داشته استبه طور خلاصه، به معنای حق یا تکلیف در نگهداری و سرپرستی کودک است.

مواد قانونی در مورد حضانت

در قانون مدنی تعریفی از حضانت ارائه نکرده است، اما به موضوع نگاهداری و تربیت اطفال در مواد ۱۱۶۸تا۱۱۷۹ قانون مدنی و مواد۴۰ تا ۴۷ فصل پنجم قانون جدید حمایت خانواده پرداخته شده است. همچنین بند‌های ۴۳ و ۴۶ منشور حقوق و مسئولیت‌های زنان در نظام جمهوری اسلامی ‌ایران (۱۳۸۳)، سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی‌ ایران در خصوص حق و مسئولیت حضانت فرزند و لزوم برخورداری از حمایت مالی پدر و حق ملاقات با فرزند در صورت انقضا یا اسقاط دوران حضانت و مسئولیت والدین در مورد ممانعت از بهره‌مندی فرزندان از ملاقات با آنان را پیش‌بینی کرده است.

حضانت از منظر قانون

حضانت طفل بر اساس قانون مدنی و قانون حمایت خانواده برای پسر و دختر تا هفت سالگی با مادر است. حضانت فرزند از هفت سالگی تا سن بلوغ با پدر است دختر تا نه سالگی و پسر تا پانزده سالگی بعد از سن بلوغ خود فرزند تعیین می کند که با چه شخصی زندگی کند و از حضانت خارج می گردد.

در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت کودک (صغیر یا محجور) با پدر و یا مادری که زنده است خواهد بود؛ هرچند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده ‌باشد. مثلاً با فوت پدر، حضانت طفل با مادر است؛ نه پدربزرگ طفل. حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر آنهاست، مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادسـتان اعطای حضانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد. در صورتیکه پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند، حضانت با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان طفل بر مبنای ترتیبات ارث است.

شرایط حضانت فرزند

در شرایطی که یکی از آرمان‌های بزرگ زندگی خانوادگی حفظ و بقای خانواده و حمایت از فرزندان، مادران و پدران می‌باشد و ممکن است به علت فوت یکی از والدین یا مفارقت از یکدیگر به ناچار موقعیتی برای فرزند پیش بیاید که بایستی حق نگهداری و سرپرستی آن به یکی از والدین واگذار گردد و برای نگهداری و تربیت طفل مقنن فروضی را پیش‌بینی نموده تا کودک بتواند راحت‌تر این شرایط سخت را بگذراند در این مختصر به بررسی آن شروط و ضمانت اجرای آن خواهیم پرداخت.

زمانی که پدر و مادر با یکدیگر زندگی مشترک دارند نگهداری و تربیت کودک تکلیف و حق هر دو آن‌هاست؛ اما هنگامی که پدر و مادر از یکدیگر جدا زندگی می‌کنند حضانت فرزند تا سن ۷ سالگی با مادر است و اگر بعد از ۷ سالگی اختلاف حاصل گردد، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه خواهد بود.

 موارد نیاز به حضانت

• حضانت فرزندانی که پدرشان فوت نموده‌اند
• حضانت در صورت انحلال نکاح یا طلاق

برای عضویت در کانال تلگرام  کلیک کنید

حضانت فرزندانی که پدرشان فوت نموده‌اند

حضانت فرزندان صغیر یا محجور، حجری که متصل به زمان صغر باشد که پدرشان فوت نموده است با مادر آن‌هاست مگر آنکه عدم صلاحیت آنان از طریق حکم دادگاه ثابت شده باشد.

حضانت در صورت انحلال نکاح یا طلاق

بعد از انحلال نکاح و جدایی والدین، حضانت کودک تا ۷ سالگی با مادر و سپس با پدر خواهد بود، مگر آنکه مصلحت طفل به گونه‌ای دیگر اقتضاء کند به حکم ماده ۴۳ قانون حمایت از خانواده حضانت فرزندانی که پدرشان فوت کرده است نیز با مادر است، مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادستان، اعطای حضانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد، اگرچه ازدواج مجدد مادر حق حضانت را به نفع پدر ساقط می‌کند.

اما در مواردی که پدر فوت کرده باشد، ازدواج مجدد مادر موجب سقوط حق حضانت وی نخواهد شد در صورتی که پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند حضانت با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان طفل است. حضانت طفل از جمله اموری هست که با اختلاف بین زوجین و جدایی والدین از یکدیگر، معمولا اتفاق افتاده و دعوی حضانت طفل را صورت خارجی به خود می بخشد.

موارد سقوط حق حضانت

در صورتیکه در اثر عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که طفل تحت حضانت اوست صحت جسمی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد دادگاه می‌تواند با تقاضای بستگان، قیم و یا رئیس حوزه قضائی ترتیب مقتضی دیگری را برای حضانت کودک اتخاذ نماید. اهم آن‌ها عبارتند از:

• اعتیاد زیان‌آوربه الکل، مواد مخدر و قمار
• اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
• ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی
• سوء استفاده از طفل یا اجبار وی به ورود در مشاغل ضد اخلاقی؛ مانند، فساد و فحشاء تکدی‌گری و قاچاق و تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف از جمله موارد عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر و مادر است.

مصلحت حضانت فرزند بر اساس قانون

برطبق تبصره ماده مذکور که در ۸ آذر ۱۳۸۲ به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده، «بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه است. بنابراین، حضانت طفل پس از هفت سالگی به طور مطلق به پدر واگذار نمی‌شود; بلکه هرگاه بین پدر و مادر طفل در مورد حضانت او اختلاف شود معیار تعیین حضانت‌کننده صرفا مصلحت طفل است.

چه ‌بسا علیرغم نبود عیب و نقصی در پدر به تشخیص دادگاه مصلحت طفل اقتضا می‌کند حضانت او بر عهده مادرش باشد. در این صورت بدون اینکه نیاز به دلیل دیگری باشد حضانت از پدر سلب و به مادر داده خواهد شد. با وجود این قانون، دادگاه صادرکننده رأی توجهی به این امر نکرده و در مورد مصلحت طفل و نقش آن در تعیین دارنده حق حضانت هیچ اظهارنظری نکرده است.

شرایط سلب حضانت فرزند

هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت او است صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای دادستان هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند. بنابرین در صورت اثبات این موارد امکان سلب حضانت طفل از احدی از والدین با تشخیص دادگاه میباشد.

این موارد به شرح زیر است که بر اساس آن دادگاه و یا به درخواست احدی از والدین امکان سلب حضانت است.

• اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار.
• اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا.
• ابتلا به بیماری های روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
• سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضداخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی گری و قاچاق.
• تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.

نکات کاربردی در دعوای حضانت

در صورت واگذاری حضانت طفل به احدی از والدین بر اساس رویه امکان برگشت حضانت نمیباشد; اگر چه حضانت هم حق است و هم تکلیف و بر اساس دیوان عالی کشور در رأی شماره۴۲۳۶ مورخ ۲۰/۱/۷۳ مقرر می‌دارد; با توجه به اینکه حضانت طبق قانون هم حق و هم تکلیف است; می‌توان حق را ساقط نمود; ولی تکلیف قابل اسقاط و مصالحه نیست.

در مواردی پدر و مادر می‌توانند به نفع یکدیگر از حق حضانت خود صرف‌نظرکنند. بنابراین قراردادهای بین والدین در مورد حق حضانت در صورتی ‌که بر خلاف غبطه و مصلحت طفل نباشد، معتبر و لازم‌الاجراست، اما آنجا که قانون می‌گوید حضانت تکلیف ابوین است، لذا پدر و مادر نمی‌توانند در آن واحد این حضانت را از خود ساقط و طفل را بی‌سرپرست رها کنند.

هزینه نگهداری طفل پس از تعیین حضانت

هزینه نگهداری یا همان نفقه بر احده پدر فرزند یا ولی است، مگر اینکه بین طرفین توافقی دیگر شده باشد و هزینه به عهده مادر قرار داده شده باشد.

 حضانت فرزند بعد از فوت پدر و مادر

در صورت فوت یکی از ابوین; حضانت کودک (صغیر یا محجور) با والدی که زنده است خواهد بود; هرچند متوفی پدر طفل بوده و برای او قیم معین کرده ‌باشد. مثلاً با فوت پدر، حضانت طفل با مادر است؛ نه پدربزرگ طفل.حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر آنهاست. مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادسـتان، اعطای حضانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد. در صورتی‌ که پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند; حضانت با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان طفل بر مبنای ترتیبات ارث است.

دستور موقت پیرامون حضانت

مطابق مادهٔ ۲۰ از این قانون هر کسی که در دادگاه خانواده از اصحاب دعوایی باشد که; مرتبط با دعوای حضانت است; حق دارد از همان دادگاه رسیدگی کننده به اصل دعوا درخواست دستور موقت دایر بر تعیین تکلیف موقت راجع به حضانت و هزینهٔ نگهداری اطفال را بکند. دادگاه نیز باید بلافاصله بی‌آن که وارد ماهیت و اصل دعوا شود، نسبت به این درخواست، اتخاذ تصمیم کند و آن را به موجب قراری در قالب دستور موقت، برای اجرای فوری، به جریان بیندازد.

مرجع صالح رسیدگی در حضانت

از آن جا که دعوای حضانت بیشتر از پیامدهای دعوای طلاق است و دعوای حضانت نیز در عمل با دعوای طلاق، مرتبط است، در جایی که دعوای حضانت، پس از طرح دعوای طلاق یا هنگام آن صورت پذیرد، مطابق آیین دادرسی در دادگاهی رسیدگی میشود که به اصل دعوای طلاق رسیدگی میکند.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام  کلیک کنید

وکیل متخصص خانواده گروه حقوقی اوان

نقش وکیل متخصص خانواده در پرونده هایی که در خصوص خانواده و روابط زوجین در دادگاهها مطرح میشود مشخص است. وکیل خانواده; وکیلی است که علاوه بر اطلاعات کامل که در مورد امور حقوقی دارد; در خصوص قوانین مربوط به خانواده و روابط زوجین تسلط کامل دارد. پرونده طلاق یکی از پرونده های پرحجم در دادگاههای خانواده می باشد که بدلیل عدم اگاهی زوجین از قوانین حقوقی خانواده دچار مشکلات زیادی در روند رسیدگی پرونده میشوند.

قبل ازهر اقدام قانونی در خصوص طلاق توافقی یا هر نوع دادخواست مطالبه مهریه، دادخواست مطالبه نفقه و اجرت المثل و حضانت فرزند با وکیل متخصص و با تجربه وکیل خانواده در تهران، وکیل خانواده در مشهد، وکیل خانواده در کرج، وکیل خانواده در قم ، وکیل خانواده دیوان عالی مربوط به وکلای گروه حقوقی اوان مشورت نمایید.