طریق قانونی مطالبه ی ثمن قرارداد

 لینک مقاله مطالبه ی ثمن معیوب را به اشتراک بگذارید: https://oonelaw.com/demand-for-price

مطالبه ی ثمن قرارداد

هنگامی که ملکی به فروش می رسد، توافقی بابت پرداخت ثمن و هم چنین تحویل ملک مابین فروشنده و خریدار حاصل می شود. بنابراین شروطی که برای پرداخت ثمن بین طرفین مقرر شده است، باید رعایت شود. حال اگر خریدار ملک ، ثمن را بر حسب قرارداد به فروشنده پرداخت نکند، فروشنده می تواند دادخواست الزام خریدار به پرداخت ثمن را مطرح کند. # مطالبه ی ثمن

طرفین دعوی

فروشنده ی ملک به عنوان خواهان باید به طرفیت خریدار به عنوان خوانده، طرح دعوی کند.

مرجع صالح برای رسیدگی

از آن جایی که خواسته دین است ، خواهان می تواند در دادگاهی که محل اقامت خوانده است یا محل انعقاد قرارداد و یا محل انجام تعهد ، طرح دعوی کند.

البته چنان چه مبلغ به میزان بیست میلیون تومان یا کمتر از آن باشد ، دعوا در شورای حل اختلاف محل اقامت خوانده مطرح کرد. # مطالبه ی ثمن

نحوه ی اجرای رای

بعد از این که رای قطعی به نفع خواهان صادر شد; و پس از ابلاغ اجراییه به خوانده پرونده به دادورز اجرای احکام سپرده می شود; برای این که مبلغ مورد حکم از خوانده گرفته شود، می توان مالی از اموال مدیون را به اجرای احکام معرفی کرد. در صورتی که اموالی از وی در دسترس نیست، می توان از طریق استعلام از شهرداری; بانک مرکزی; اداره ثبت اسناد و املاک و سایر ارگان ها، اموال محکوم علیه ( مدیون ) را شناسایی و توقیف کرد.

پس از ارزش گذاری اموال توسط کارشناس رسمی دادگستری ، مال توقیف شده به فروش می رسد و مبلغ محکومیت از آن پرداخت می شود. اگر اموالی از محکوم علیه در دسترس نباشد محکوم له ( خواهان ) می تواند به استناد ماده ی ۳ قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی درخواست جلب محکوم علیه را بکند.

اگر سند مالکیت ملک موضوع قرارداد به خریدار منتقل شده باشد، امکان توقیف ملک جهت تودیع ثمن قرارداد و خسارت وجود دارد. # مطالبه ی ثمن

نکات کلیدی مرتبط با دعوی مطالبه ی ثمن قرارداد

•      هزینه های تسلیم ثمن بر عهده ی خریدار است. با این حال طرفین می توانند بر خلاف آن تراضی کنند.
• اگر ثمن وجه نقد نباشد و قبل از تسلیم و تحویل; عیب و نقصی در آن ایجاد شود فروشنده حق خواهد داشت که معامله را فسخ کند.
• اگر خریدار چک مدت دار برای پرداخت ثمن معامله به فروشنده داده باشد; دادخواست مطالبه ی ثمن موضوعیت ندارد و می بایست دادخواست مطالبه ی وجه چک تقدیم کند.
• وکیل در معامله که اختیار گرفتن ثمن معامله را دارد چنان چه ثمن را از خریدار بگیرد و به فروشنده ( موکل ) ندهد ، فروشنده می تواند دادخواست مطالبه وجه علیه وکیل مطرح کند. اما آنچه که فروشنده از وی مطالبه می کند در رابطه با او ثمن قرارداد به حساب نمی آید بلکه امانتی است که باید به صاحبش بپردازد.

• اگر مبلغ ثمن وجه نقد از نوع وجه رایج باشد خواهان می تواند ضمن دادخواست ، خسارت تاخیر تادیه ی ثمن را نیز مطالبه کند. البته اگر در قرارداد وجه التزامی جهت تاخیر خریدار از پرداخت ثمن در نظر گرفته شده باشد نمی توان خسارت تاخیر تادیه را مطالبه کرد.

• اگر در قرارداد مهلتی برای پرداخت ثمن تعیین نشده باشد اصل بر این است که خریدار ثمن را فورا پرداخت کند. مگر این که عرف معاملات ترتیب دیگری را پیش بینی کرده باشد.
• اگر خریدار ثمن را به وکیل مالک که حق اخذ ثمن ندارد تحویل دهد ذمه ی خریدار بری نمی شود و فروشنده می تواند بابت ثمن به خریدار مراجعه کند.
• اگر خریدار ثمن را پرداخت نکند ، فروشنده فقط حق مطالبه ی ثمن را دارد و نمی تواند قرارداد را فسخ کند.
• پرداخت نکردن ثمن از سوی خریدار مجوزی برای تخلف فروشنده از تعهدات قراردادی نیست و فروشنده نمی تواند انجام تعهدات خود را منوط به پرداخت ثمن کند. مگر آن که حق حبس طرفین ساقط نشده باشد البته طرفین می توانند در قرارداد به نحو دیگری با یکدیگر توافق کنند.
• اگر قرارداد پرداخت ثمن از سوی خریدار و تحویل ملک و تنظیم سند رسمی از سوی فروشنده به عنوان تعهدات متقابل در نظر گرفته شده باشد ، الزام خریدار به پرداخت ثمن منوط به آن است که فروشنده اثبات کند تعهدات خود را انجام داده است.
• اگر سند رسمی مالکیت به خریدار منتقل شده باشد; و ضمن آن خریدار متعهد به پرداخت بخشی از ثمن در موعد معینی شده باشد; فروشنده می تواند از طریق اجرای ثبت اقدام به مطالبه ی ثمن کند.
• اگر شخص ثالثی پرداخت ثمن را ضمانت کرده باشد; فروشنده حق مراجعه به خریدار بابت ثمن ندارد و صرفا می تواند از ضامن مطالبه ی وجه کند. مگر آن که شرط شده باشد که مسئولیت خریدار و ضامن به صورت تضامنی است; که در این حالت فروشنده می تواند به صورت همزمان به خریدار و ضامن مراجعه کند. # مطالبه ی ثمن

مستندات قانونی

ماده ی ۲۰ قانون مدنی

کلیه دیون از قبیل قرض و ثمن مبیع و مال‌الاجاره عین مستاجره از حیث صلاحیت محاکم در حکم منقول است; ولو اینکه مبیع یا عین‌ مستاجره از اموال غیرمنقوله باشد.

ماده ۳۶۲ قانون مدنی

 آثار بیعی که صحیحاً واقع شده باشد از قرار ذیل است:

• به مجرد وقوع بیع مشتری مالک مبیع و بایع مالک ثمن می‌شود.
• عقد بیع بایع را ضامن درک مبیع و مشتری را ضامن درک ثمن قرار میدهد.
• عقد بیع بایع را به تسلیم مبیع ملزم مینماید.
• عقد بیع مشتری را به تادیه ثمن ملزم می‌کند.

ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی

در صورتی که حق یا دینی برعهده کسی ثابت شد; اصل بر بقای آن است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. # مطالبه ی ثمن

  صدرماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی

خواهان حق دارد ضمن تقدیم دادخواست یا در اثنای دادرسی و یا به طور مستقل جبران خسارات ناشی از دادرسی یا تاخیر انجام تعهد یا عدم انجام آن را که به علت تقصیر خوانده نسبت به اداء حق یا امتناع از آن به وی وارد شده یا خواهد شد، همچنین اجرت المثل را به لحاظ عدم تسلیم خواسته یا تاخیر تسلیم آن از باب اتلاف و تسبیب از خوانده مطالبه نماید.

خوانده نیز می تواند خسارتی را که عمدا از طرف خواهان با علم به غیر محق بودن در دادرسی به او وارد شده از خواهان مطالبه نماید. دادگاه در موارد یاد شده میزان خسارت را پس از رسیدگی معین کرده; و ضمن حکم راجع به اصل دعوا یا به موجب حکم جداگانه محکوم علیه را به تادیه خسارت ملزم خواهد نمود; در صورتی که قرارداد خاصی راجع به خسارت بین طرفین منعقد شده باشد برابر قرارداد رفتار خواهد شد.

تبصره – ۱ در غیر مواردی که دعوای مطالبه خسارت مستقلا یا بعد از ختم دادرسی مطرح شود; مطالبه خسارتهای موضوع این ماده مستلزم تقدیم دادخواست نیست.

تبصره – ۲ خسارت ناشی از عدم النفع قابل مطالبه نیست و خسارت تاخیر تادیه در موارد قانونی قابل مطالبه می باشد. # مطالبه ی ثمن

   ماده ۶۹۸ قانون مدنی

بعد از اینکه ضمان به طور صحیح واقع شد; ذمه مضمون‌عنه بری و ذمه ضامن به مضمون‌له مشغول میشود. # مطالبه ی ثمن

 رویه ونظرات قضایی

رای شماره ی ۸۲۵ – ۵/۱۰/۶۹ شعبه ی ۲۲ دیوان عالی کشور

نظر به این که به موجب ماده ی ۳۶۲ قانون مدنی به مجرد عقد بیع فروشنده مالک و مستحق ثمن معامله شده و شرط پرداخت قسمتی از ثمن در موعد غیر معین اگر چه ممکن است از شروط باطله باشد ولی مفسد عقد بیع نیست. # مطالبه ی ثمن

هیات تحریریه گروه وکلای حقوقی اوان