دعوی تایید انفساخ قرارداد

لینک مقاله را به اشتراک بگذارید: https://oonelaw.com/termination-of-the-contract

تایید انفساخ قرارداد
مبنای حقوقی دادخواست

انفساخ قرارداد ، این امکان وجود دارد که عقود و قراردادها پس از آن که به صورت صحیح تشکیل شدند ، در شرایطی بدون نیاز به اراده ی حقوقی جدید منحل شوند . برای این نوع از انحلال عقد ، واژه ی انفساخ به کار برده می شود .
انفساخ قرارداد به دو شکل قابل تصور است. ممکن است در قرارداد شرط شود ، در صورت ایجاد شرایط خاصی مانند ، عدم انجام تعهد از سوی یکی از طرفین قرارداد منحل و منفسخ شود .

همچنین ممکن است انفساخ به حکم قانون باشد ، مانند انفساخ عقد وکالت در صورت فوت یا حجر یکی از طرفین.

اگر چه پس از انفساخ عقد ضرورتی به ارایه ی دادخواست حقوقی وجود ندارد و کسی که از انفساخ نفع میبرد می تواند در صورت استناد طرف دیگر به قرارداد ، به عنوان دفاع ، به انفساخ استناد کند ؛ اما در برخی موارد ذی نفع به جهت تعیین تکلیف موضوع و یا ادعاهای احتمالی که ممکن است از سوی طرف دیگر قرارداد مطرح شود و یا استفاده از آثار حقوقی انفساخ می تواند دادخواست تایید انفساخ را تقدیم دادگاه کند . دادگاه پس از بررسی تحقق انفساخ ، رای به تایید انفساخ می دهد.

طرفین دعوی

هر کدام از طرفین که بخواهند انفساخ را مورد تایید مرجع رسمی برسانند و از آثار انحلال استفاده کنند ، می توانند با سمت خواهان علیه طرف دیگر قرارداد طرح دعوی کنند.
مرجع صالح برای رسیدگی
با توجه به این که تایید انفساخ در این جا به طور خاص در مورد اموال غیر منقول مورد نظر است . دادگاه محل وقوع ملک صالح به رسیدگی است. # انفساخ قرارداد

نحوه ی اجرای رای

دادگاه تنها انفساخ را تایید می کند و رای دادگاه نیاز به صدور اجراییه ندارد.
هر چند تایید انفساخ قرارداد در این جا به عنوان دعوایی مجزا آورده شده است؛ ولی استناد به فسخ و انفساخ قرارداد ضمن دادخواست های دیگر یا در مقام دفاع از دعوی طرف مقابل نیز قابل طرح است.
شرط انفساخ صرفا در قراردادی معتبر است که قابل انحلال باشد و انحلال آن نیز نیاز به تشریفات خاص نداشته باشد. # انفساخ قرارداد

شرط انفساخ تنها ناظر به آینده است و در گذشته اثر ندارد . بنابراین تا قبل از انفساخ قرارداد ، همه ی آثار حقوقی عقد معتبر است.

اگر در قرارداد فروش ملک شرط شود که به عنوان مثال در صورت برگشت خوردن چک خریدار ، قرارداد منفسخ می شود . در صورتی که خریدار قبل از برگشت خوردن چک ، ملک را به دیگری منتقل کند ، با برگشت خوردن چک ، قراردادی که بین خریدار و فروشنده است منحل میشود ؛ اما قرارداد دوم که طی آن خریدار، ملک را به شخص دیگر منتقل کرده است ، معتبر و صحیح است.

دعوی تنفیذ انفساخ در محاکم ، مسموع نیست ؛ زیرا انفساخ امری قهری است و نیازی به تنفیذ ندارد و صرفا دعوی تایید انفساخ مسموع است. # انفساخ قرارداد

مستندات قانونی

ماده ۳۸۷ قانون مدنی
اگر مبیع قبل از تسلیم بدون تقصیر و اهمال از طرف بایع تلف شود بیع منفسخ و ثمن باید به مشتری مسترد گردد مگر این که بایع برای‌ تسلیم به حاکم یا قائم مقام او رجوع نموده باشد که در این صورت تلف از مال مشتری خواهد بود. # انفساخ قرارداد

ماده ۴۸۳ قانون مدنی
اگر در مدت اجاره عین مستاجره به واسطه حادثه کلاً یا بعضاً تلف شود از زمان تلف نسبت به مقدار تلف شده منفسخ میشود و در‌صورت تلف بعض آن مستاجر حق دارد اجاره را نسبت به بقیه فسخ کند یا فقط مطالبه تقلیل نسبی مال‌الاجاره نماید.

ماده ۵۲۷ قانون مدنی

هر گاه زمین به واسطه فقدان آب یا علل دیگر از این قبیل از قابلیت انتفاع خارج شود و رفع مانع ممکن نباشد عقد مزارعه منفسخ‌ میشود. # انفساخ قرارداد

ماده ۵۵۱ قانون مدنی
عقد مضاربه به یکی از علل ذیل منفسخ میشود:

• ۱) در صورت موت یا جنون یا سفه احد طرفین.
• ۲) در صورت مفلس شدن مالک.
• ۳) در صورت تلف شدن تمام سرمایه و ربح.
• ۴) ‌در صورت عدم امکان تجارتی که منظور طرفین بوده.

ماده ۶۲۸ قانون مدنی

اگر در احوال شخص امانت‌گذار تغییری حاصل گردد مثلاً اگر امانت‌گذار محجور شود عقد ودیعه منفسخ و ودیعه را نمیتوان مسترد‌ نمود مگر به کسی که حق اداره کردن اموال محجور را دارد.

ماده ۶۳۸ قانون مدنی
عاریه عقدی است جائز و به موت هر یک از طرفین منفسخ میشود. # انفساخ قرارداد

ماده ۶۸۳ قانون مدنی
هر گاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل عملی را که مورد وکالت است خود انجام دهد یا به طور کلی عملی که منافی با وکالت وکیل ‌باشد به جا آورده مثل اینکه مالی را که برای فروش آن وکالت داده بود خود بفروشد وکالت منفسخ میشود.

ماده ۹۵۴ قانون مدنی

کلیه عقود جائزه به موت احد طرفین منفسخ میشود و همچنین به سفه در مواردی که رشد معتبر است. # انفساخ قرارداد

رویه ونظرات قضایی
رای شماره ی ۱۳۹۵ مورخ ۲/۱۱/۹۱ شعبه ی ۴۴ دادگاه تجدید نظر استان تهران

با انفساخ قرارداد; تمام تعهدات و شروط ضمن عقد و آثار و نتایج آن مرتفع می شود; و موجبی برای مطالبه ی خسارت تاخیر انجام تعهد باقی نمانده است.

رای شماره ی ۶۳۷ مورخ ۳۰/۱۱/۹۱ شعبه ی ۵۱ دادگاه تجدید نظر استان تهران
اعلام انحلال و انفساخ با تقدیم دادخواست به خواسته ی تایید انحلال و انفساخ قرارداد تحقق می پذیرد ، و نیازی به اعلام جداگانه آن نیست. # انفساخ قرارداد

رای شماره ی ۸۹۸ مورخ ۲۳/۷/۹۱ شعبه ی ۵۹ دادگاه تجدیدنظر استان تهران

دعوی تنفیذ انفساخ قابلیت استماع نداشته; و انفساخ محتاج به انشای اراده که در قبل از فسخ باشد; و مدعی ف تحقق انفساخ به اثر نهایی آن باید توجه داشته باشد; که همان بی اعتباری قرارداد و ابطال آن است. # انفساخ قرارداد

نظریه ی مشورتی شماره ی ۳۲۴۶/۷ مورخ ۱۱/۷/۷۵ اداره ی حقوقی قوه ی قضاییه

به موجب ماده ی ۵۲۷ قانون مدنی در صورتی که زمین به واسطه ی فقدان آب یل علل دیگر از قابلیت انتفاع خارج شود و رفع مانع ممکن نباشد ، عقد مزارعه منفسخ و لکن روابط حقوقی و قرار فی ما بین نسبت به هزینه ها به قوت خود باقی است.
نظریه ی مشورتی شماره ی ۳۲۷۷/۷ مورخ ۲۲/۷/۶۳ اداره ی حقوقی قوه ی قضاییه بلا عزل بودن وکالت مانع از این نیست که موکل شخصا عمل مورد وکالت را انجام دهد.
کیمیا رضایی – وکیل پایه یک دادگستری