دانستنی ها راجع به تخلف شرط و خیار شرط

لینک مقاله را به اشتراک بگذارید: https://oonelaw.com/bet-violation-and-bet-cucumber

تایید فسخ قرارداد به جهت خیار تخلف از شرط

مبنای حقوقی دادخواست

تخلف شرط و خیار شرط ، اگر در قرارداد به نفع یکی از طرفین ، شرطی پیش بینی شده باشد اعم از آن که شرط فعل باشد یا صفت و یا شرط نتیجه ، در صورت تخلف متعهد از شرط و یا بی اعتباری شرط، مشروط له می تواند اقدام به فسخ قرارداد کند.
اگر شرط مندرج در قرارداد شرط صفت باشد، مانند آن که در قرارداد شرط شود ، ملک مورد معامله دارای صفت و ویژگی خاصی باشد ، در چنین حالتی اگر ملک فاقد ویژگی مذکور در قرارداد باشد ، خریدار حق فسخ قرارداد را دارد. 

برای عضویت در صفحه اینستاگرام  کیلیک کنید

در صورتی که شرط مذکور در قرارداد شرط فعل باشد ، اگر شخص متعهد به تعهد عمل نکند ، شخصی که تعهد به نفع او شده است ابتدا باید الزام متعهد به انجام تعهد را از دادگاه بخواهد . # تخلف شرط و خیار شرط 

در صورتی که متعهد تعهد را انجام نداد ، متعهد له می تواند شخصا و یا از طریق شخص ثالث تعهد را انجام و هزینه های آن را از متعهد دریافت کند.

در صورتی که امکان اجرای تعهد از طریق متعهد له و یا شخص ثالث نیز نباشد ، متعهد له می تواند اقدام به فسخ قرارداد کند.

در هر یک از موارد فوق ، شخصی که در قرارداد به نفع او شرطی ذکر شده است، می تواند پس از فسخ قرارداد به هر نحوی ، دادخواست تایید فسخ قرارداد را در دادگاه حقوقی مطرح کند. # تخلف شرط و خیار شرط 

طرفین دعوی

پس از فسخ قرارداد از سوی صاحب حق فسخ ، هر یک از طرفین دعوا می تواند ، دعوی تایید فسخ را در دادگاه صالح طرح کند. # تخلف شرط و خیار شرط 

مرجع صالح برای رسیدگی

دعوی تایید فسخ قرارداد در صورتی که مربوط به معاملات ملکی باشد ، دادگاه محل وقوع ملک صلاحیت رسیدگی خواهد داشت. # تخلف شرط و خیار شرط 

نحوه ی اجرای رای

محکمه فقط فسخ را تایید می کند و در واقع فسخ زمانی حاصل می شود که متعهد له آن را اعمال و به طرف مقابل اعلام میکند . بنابر این اجراییه در این دعاوی صادر نمی شود و حکم دادگاه تنها جنبه ی اعلامی دارد. # تخلف شرط و خیار شرط 

به خیار تخلف شرط اصطلاحا خیار اشتراط هم گفته میشود.

تایید فسخ از آنجا که خلاف اصل صحت قراردادهاست و ادعایی است که می بایستی ثابت شود، باید به عنوان خواسته طرح شود.

اما در صورتی که به عنوان دفاع از دعوی طرف مقابل مطرح شود، نیاز به طرح دعوی متقابل ندارد. بر این اساس طرفی که مدعی فسخ قرارداد و انحلال آن است، می تواند صبر کند تا طرف مقابل برای الزام وی به قرارداد یا عاوین مشابه دیگر اقدام کند و در مقام دفاع از حقوق خود به فسخ قرارداد استناد کند.بر این اساس در استناد به فسخ قرارداد نیازی به طرح دعوی تقابل هم نخواهد بود.

کاربرد دعوی فسخ

طرح دعوی تایید فسخ در جایی کاربرد دارد که مدعی فسخ میخواهد هر چه سریعتر تکلیف قرارداد را روشن و از آثار فسخ قرارداد استفاده کند. و یا در کنار خواسته ی تایید فسخ ، خواسته ی دیگری نظیر استرداد وجه و یا ابطال سند و یا مطالبه ی خسارت را مطالبه کند . به همین خاطر متداول است که دادخواست تایید فسخ قرارداد در کنار دعاوی دیگر مطرح میشود. # تخلف شرط و خیار شرط 

اگر تاخیر در پرداخت هر یک از اقساط ثمن به فروشنده حق فسخ بدهد ، وصول هر کدام از اقساط که موعدش گذشته باشد از سوی طلبکار می تواند قرینه ای بر اسقاط ضمنی حق فسخ باشد.

حق فسخ به دلیل تخلف متعهد از شرط قراردادی ، فوریت ندارد و صاحب حق فسخ هر زمان که بخواهد می تواند اقدام به فسخ قرارداد کند. این حق فسخ در صورت فوت ذی حق به ورثه منتقل می شود.
اگر بعد از عقد قرارداد و قبل از فسخ آن خریدار در ملک ، تصرفات حقوقی مانند ، فروش ، رهن و اجاره انجام دهد ، در صورت فسخ قرارداد این تصرفات معتبر است. مگر آن که در قرارداد عدم تصرفات ناقله شرط شده باشد. # تخلف شرط و خیار شرط 

مستندات قانونی

ماده ۲۳۷ قانون مدنی

هر گاه شرط در ضمن عقد شرط فعل باشد اثباتاً یا نفیاً کسی که ملتزم به آنجام شرط شده است باید آن را بجا بیاورد و در صورت‌تخلف طرف معامله میتواند به حاکم رجوع نموده تقاضای اجبار به وفاء شرط بنماید. # تخلف شرط و خیار شرط 

ماده ۲۳۸ قانون مدنی

هر گاه فعلی در ضمن عقد شرط شود; و اجبار ملتزم به آنجام آن غیر مقدور ولی انجام آن به وسیله شخص دیگری مقدور باشد; حاکم‌ میتواند به خرج ملتزم موجبات انجام آن فعل را فراهم کند. 

ماده ۲۳۹ قانون مدنی

هر گاه اجبار مشروط علیه برای انجام فعل مشروط ممکن نباشد; و فعل مشروط هم از جمله اعمالی نباشد; که دیگری بتواند از جانب او‌ واقع سازد; طرف مقابل حق فسخ معامله را خواهد داشت. # تخلف شرط و خیار شرط 

ماده ۲۴۶ قانون مدنی

در صورتی که معامله به واسطه اقاله یا فسخ بهم بخورد; شرطی که در ضمن آن شده است باطل میشود; و اگر کسی که ملزم به انجام‌شرط بوده است; عمل به شرط کرده باشد میتواند عوض او را از مشروط ‌له بگیرد. # تخلف شرط و خیار شرط 

ماده ۱۴۲ قانون آیین دادرسی مدنی

دعوای متقابل به موجب دادخواست اقامه می شود، لیکن دعاوی تهاتر، صلح، فسخ، رد خواسته و امثال آن که برای دفاع از دعوای اصلی اظهار می شود، دعوای متقابل محسوب نمی شود و نیاز به تقدیم دادخواست جداگانه ندارد. # تخلف شرط و خیار شرط 

تایید فسخ قرارداد به جهت شرط خیار

ممکن است در قرارداد شرط شود که یکی از طرفین بتواند ظرف مدت معینی قرارداد را فسخ کند. به این حق فسخ در اصطلاح حقوقی ، شرط خیار گفته میشود.
اگر صاحب خیار در مهلتی که در قرارداد پیش بینی شده است ، اقدام به فسخ قرارداد کند ، میتواند جهت تثبیت فسخ قرارداد ، دادخواست تایید فسخ قرارداد را طرح کند. البته همان گونه که گفته شده است; می توان به فسخ قرارداد به عنوان یک دفاع; در مقابل دعاوی که مطرح می شود استناد کرد. 

دادگاه پس از بررسی موضوع و احراز وقوع فسخ ، حکم به تایید فسخ صادر می کند. رای دادگاه در این خصوص جنبه اعلامی دارد.

اگر در قرارداد برای خیار ، مدت تعیین نشده باشد هم شرط باطل است و هم عقد. در چنین مواقعی; بطلان قرارداد نه به جهت اعمال خیار از سوی صاحب خیار; که به دلیل عدم ذکر مدت برای خیار در قرارداد است. # تخلف شرط و خیار شرط 
یکی از تفاوت های بین خیار شرط و شرط خیار آن است که وجود شرط خیار حتما باید در قرارداد پیش بینی شده باشد ؛ اما در مورد خیار شرط یا خیار تخلف شرط ، نیازی به ذکر خیار در قرارداد نیست ؛ بلکه مبنای ایجاد خیار ، فقدان یکی از شروط قراردادی است.

برای عضویت در کانال تلگرام کیلیک کنید

مستندات قانونی

ماده ۳۹۹ قانون مدنی

در عقد بیع ممکن است شرط شود; که در مدت معین برای بایع یا مشتری یا هر دو; یا شخص خارجی اختیار فسخ معامله باشد. # تخلف شرط و خیار شرط 

ماده ۴۰۰ قانون مدنی
اگر ابتداء مدت خیار ذکر نشده باشد ابتداء آن از تاریخ عقد محسوب است و الا تابع قرارداد متعاملین است.

ماده ۴۰۱ قانون مدنی
اگر برای خیار شرط مدت نشده باشد هم شرط خیار و هم بیع باطل است.

کیمیا رضایی – وکیل پایه یک دادگستری