دادخواست مطالبه نفقه

لینک مقاله مطالبه نفقه را به اشتراک بگذارید: https://oonelaw.com/demand-for-alimony

دادخواست مطالبه نفقه یکی از دعاوی مطرح شده در دادگاه خانواده می باشد. نفقه حق قانونی زن از مرد است و در صورت تمکین زن می‌تواند با مراجعه به دادگاه حق خود را طلب کند. قانون میزان دقیقی برای نفقه مشخص نکرده است، بلکه نفقه را متناسب با وضعیت زن و منطبق با عرف زمان و مکان زندگی زوجین دانسته است. # مطالبه نفقه

دراین مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:

• تعریف نفقه در قانون 
• مطالبه نفقه 
• انواع نفقه
• نفقه زوجه در عقد دائم و عقد موقت
• نفقه زنان شاغل
• پرداخت نفقه در صورت ترک منزل از ناحیه زن
• نفقه بعد از طلاق
• نفقه زن حامله در ایام عده طلاق بائن و فسخ نکاح
• نفقه زن در ایام عده وفات
• نفقه اولاد
• نفقه فرزند نامشروع
• نفقه فرزند ناشی از تلقیح مصنوعی
• نفقه والدین 
• شرایط نفقه بعد از مرگ همسر یا طلاق
• موارد عدم تعلق نفقه به زوجه
• مزایای نفقه زوجه
• اثبات دعوای نفقه
• ضمانت اجرای نفقه زوجه
• وکیل متخصص خانواده گروه حقوقی اوان

 تعریف نفقه در قانون 

بر اساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه شامل تمام نیاز‌های متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل: مسکن، غذا، لوازم منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و هر آنچه که به صورت عادی احتیاج و لازمه زندگی وی می‌باشد تعریف شده است. # مطالبه نفقه

مطالبه نفقه 

براساس ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی اگر شوهر از پرداخت نفقه خودداری کرد زن حق دارد به دادگاه مراجعه کند و دادگاه نیز مکلف است میزان نفقه زن را بر مبنای وضعیت زن و با شان خانوادگی وی تعیین و شوهر را به پرداخت آن ملزم نماید. # مطالبه نفقه

انواع نفقه

• نفقه زوجه
• نفقه خویشان یا اقارب
• نفقه زوجه

نفقه زوجه در عقد دائم و عقد موقت

به موجب قانون در ازدواج دائم مرد مکلف است که نفقه همسر خود را پرداخت کند و طرفین نمی توانند ضمن عقد ازدواج یا پس از آن تکلیف مرد را در این خصوص ساقط کنند. اما در عقد موقت پرداخت نفقه از جانب شوهر منوط به تراضی طرفین است یعنی شوهر در صورتی ملزم به پرداخت نفقه است که در عقد تصریح شده باشد.

در عقد موقت، اصل عدم پرداخت نفقه است مگر اینکه زن و شوهر پرداخت نفقه در عقد موقت را مورد توافق قرار دهند و یا اینکه اگر آن را مورد توافق قرار نداده باشند ، از شرایط و عرف جامعه اینگونه برداشت شود که مرد باید نفقه پرداخت کند. هرچند پرداخت نفقه در عقد موقت در قانون پیش بینی نشده و مورد توافق طرفین نیز قرار نگرفته است ، با این وجود مرد موظف به پرداخت نفقه در عقد موقت می باشد.

مانند زمانیکه زن به عنوان همسر موقت ، مدتی طولانی در منزل مرد زندگی می کند .در قانون تنها شرطی که برای تعلق نفقه به زوجه در عقد دائم در نظر گرفته شده ، این است که زن از شوهر خود تمکین کند . عدم تمکین زن ، به مرد اجازه عدم پرداخت نفقه را می دهد . همچنین در صورتی که درعقد موقت نیز نفقه به زن پرداخت شود ، زن موظف به تمکین است . # مطالبه نفقه

نفقه زنان شاغل

نفقه به زنان شاغلی که در منزل همسر خود زندگی می کنند نیز تعلق می گیرد. در واقع همواره وظیفه نفقه بر عهده همسر می‌باشد. چرا که اگر زوجه در بیرون از خانه کار می کند و پولی را دریافت می کند تمام و کمال آن پول به خودش تعلق دارد و وظیفه ندارد که حتی یک ریال از آن را برای خانه و زندگی خرج کند. # مطالبه نفقه

برای عضویت در کانال تلگرام  کلیک کنید

پرداخت نفقه در صورت ترک منزل از ناحیه زن

شوهر وظیفه دارد که در حد توانش منزلی متناسب با شئونات زن برای او فراهم کند حال اگر حضور زن در آن منزل احتمال ضرر و زیان شرافتی و یا بدنی (آزار و اذیت) را برای وی به همراه داشته باشد ترک آن منزل به معنی ناشزه بودن زن نیست و در این صورت نفقه زن تا برطرف شدن این مشکل برعهده شوهر است. # مطالبه نفقه

نفقه بعد از طلاق

اگر طلاق از نوع طلاق رجعی باشد، یعنی طرفین حق رجوع به یکدیگر را داشته باشند، در طول دوران عده که بسته به نوع طلاق بین ۲ تا ۳ طهر (دوران قاعدگی) می باشد، مرد مکلف به پرداخت نفقه زن است. اما در سایر انواع طلاق که از نوع بائن است، مرد تکلیفی به پرداخت نفقه پس از طلاق ندارد. # مطالبه نفقه

نفقه زن حامله در ایام عده طلاق بائن و فسخ نکاح

در صورتیکه طلاق بائن باشد یعنی مرد نتواند در مدت عده به زن رجوع کند یا نکاح در اثر وجود عیبی در مرد یا زن فسخ گردد شوهر الزامی به پرداخت نفقه زمان عده ندارد. ولی اگر زن حامله باشد تا مدتی که وضع حمل نکرده است حق گرفتن نفقه دارد پس اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حامله بودن که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت. # مطالبه نفقه

نفقه زن در ایام عده وفات

قانون مدنی زوجه درایام عده وفات مستحق دریافت نفقه نیست ولو حامله باشد، زیرا با فوت شوهر، رابطه زوجیت منحل شده و اموال شوهر پس از فوت متعلق حق ورثه قرار می‌گیرد. به موجب ماده مذکور در ایام عده وفات مخارج زندگی زوجه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است پرداخت می‌گردد. در وافع در صورت نیاز زن و تمکن فرزندان یا ابوین وی (پدر و مادر) باید نفقه به زن پرداخت گردد که نفقه مذکور تابع نفقه اقارب است نه نفقه زوجه و قواعد مربوط به نفقه اقارب در خصوص آن اعمال می‌شود. # مطالبه نفقه

نفقه اولاد

نفقه اولاد بر عهده پدر است و پس از فوت پدر یا عدم قدرت او بر انفاق بر عهده پدربزرگ پدری است. در صورت عدم حضور پدر و اجداد پدری یا عدم قدرت آنها در پرداخت نفقه بر عهده مادر است اگر مادر زنده نباشد بر عهده پدربزرگ مادری و مادربزرگ مادری و همچنین مادر بزرگ پدری است که در فرض آخر اگر بیش از یک نفر باشند به طور مساوی نفقه بین آنها تقسیم می‌شود. # مطالبه نفقه

نفقه فرزند نامشروع

فرزند نامشروع حق نفقه ندارد. زیرا ممکن است منتسب به پدر نباشد و چون بدون رعایت موازین شرعی و قانونی فرزند متولد گردیده لازمه پرداخت نفقه اثبات نسب است. ملاک در ابن مورد رأی دادگاه است. # مطالبه نفقه

نفقه فرزند ناشی از تلقیح مصنوعی

یکی از افراد واجب النفقه‌ای که قانوناً نفقه به او تعلق خواهد گرفت و متعاقباً امکان الزام به پرداخت نفقه در حقش وجود خواهد داشت، فرزندان حاصل از تلقیح مصنوعی است. همچنین فرزندانی که تحت سرپرستی خانواده‌ای قرار می‌گیرند نیز از این حق قانونی بهره‌مند هستند. # مطالبه نفقه

نفقه والدین و اجداد

طبق قانون مدنی نفقه پدر و مادر برعهده اولاد و در درجه بعد برعهده اولاد اولاد است، بنابراین نفقه پدر و مادر فقیر در درجه اول بر عهده اولاد است. اگر پدر و مادر فقط یک فرزند داشته باشند; همه نفقه برعهده اوست و اگر چند فرزند داشته باشند; به طور مساوی به پدر و مادر نفقه خواهند داد. یعنی به نسبت برابر باید مخارج زندگی پدر و مادر خود را بپردازند; و از این لحاظ تفاوتی بین دختر و پسر نیست. هرگاه شخصی فرزند بلافصل نداشته باشد; یا فرزند او توانایی پرداخت نداشته باشد; نفقه او برعهده اولاد خواهد بود. # مطالبه نفقه

شرایط نفقه بعد از مرگ همسر یا طلاق

بعد از فوت همسر در زمان عده، نفقه به زنان تعلق می‌گیرد. به موجب قانون اصلاحی سال ۱۳۸۱ زن در زمان عده همسر فوت شده خود می‌تواند از اموال کسانی که پرداخت نفقه بعد از مرگ مرد به عهده آنان است نفقه طلب کند.

اگر شوهر فوت نکرده باشد و مفقود باشد زن می‌تواند به دادگاه مراجعه کند و قانون موظف است از اموال شوهر غایب نفقه در اختیار زوجه قرار دهد.

بر اساس ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی زنی که طلاق رجعی گرفته (طلاق که تا مدتش تمام نشده است مرد می‌تواند رجوع کند) در زمان عده‌اش مرد موظف به پرداخت نفقه است. مگر آنکه ‌طلاق در زمانی رخ داده باشد که زن تمکین نکرده باشد. اما اگر طلاق به دلیل فسخ نکاح رخ داده باشد زن تنها در صورتیکه حامله باشد تا زمانیکه فرزندش به دنیا بیاید حق نفقه دارد و در غیر این صورت حق دریافت آن را ندارد. # مطالبه نفقه

طبق قانون نفقه حق زن است و هیچ چیز به جز موارد ذکر شده نمی‌تواند حق نفقه زن را ساقط کند; حتی تعهد کتبی زوجه یعنی اگر زن طی تعهدی کتبی نفقه‌اش را ببخشد; این حق از وی سلب نمی‌شود; و در صورت عدم پرداخت نفقه از سوی مرد قانون‌گذار طبق ۵ ماده قانونی می‌تواند مرد را به حبس محکوم کند. 

برطبق ماده ۶۴۲ قانون مدنی، هرگاه مردی با داشتن استطاعت مالی، نفقه زوجه را در صورت تمکین پرداخت نکند یا از تادیه نفقه اشخاص واجب‌النفقه امتناع کند، دادگاه وی را از ۳ ماه و یک روز تا ۵ ماه  به حبس محکوم می نماید. اگر مردی محکوم به پرداخت نفقه شود، اما از پرداخت آن امتناع کند و یا واقعا در فقر باشد زن می‌تواند درخواست طلاق نماید و قاضی مرد را مکلف و مجبور خواهد کرد که وی را طلاق دهد. زمانی پرداخت نفقه بر مرد واجب می‌شود که همسرش به وی تمکین کند وبه وظایف زناشویی خود عمل کند.

برای عضویت در صفحه اینستاگرام  کلیک کنید

موارد عدم تعلق نفقه به زوجه

قانون نفقه را حق زن می‌داند، اما در مواردی این حق قانونی از زن سلب می‌شود. قانونگذار بیان کرده است که بر طبق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نمیشود. طبق این ماده عدم تمکین زن مجوز همسر برای ندادن نفقه است.

در اصطلاح حقوقی تمکین به معنای برآوردن نیاز‌های شوهر و اجابت کردن خواسته‌های مشروع وی است. یکی از موارد داشتن تمکین اقامت زن در محل زندگی دائم شوهر است; و زن برای دریافت نفقه باید در خانه‌ شوهر زندگی کند. براساس ماده ۱۱۱۲ قانون مدنی در عقد موقت نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد; مگر اینکه در زمان عقد شرط و شوهر متعهد به پرداخت نفقه شده باشد. # مطالبه نفقه

مزایای نفقه زوجه

• زوجه می تواند نفقه زمان گذشته خود را نیز مطالبه کند . یعنی زوجه می تواند برای مدت زمانی که در گذشته سپری شده و نفقه ای در این مدت دریافت نکرده باشد; دادخواست حقوقی مطالبه نفقه به دادگاه ارائه کند .
• طلب زن بابت نفقه طلب ممتاز است به این معنا که در صورت ورشکستگی یا فوت شوهر; نفقه زن مقدم بر سایر بدهی های مرد می باشد و ابتدا نفقه زن پرداخت شده و سپس نوبت به سایر بدهی ها خواهد رسید .
• پرداخت نفقه به زوجه در ایران تنها وظیفه ای برای مرد است. در حقوق ایران تکلیفی در خصوص الزام به پرداخت نفقه از جانب زن وجود ندارد .
• پرداخت نفقه به زوجه مشروط به فقر زن نیست; مثلا اگر زنی شاغل بوده و قادر به تامین نیازهای مالی خود باشد; باز هم مرد ملزم به پرداخت نفقه به او می باشد .
• پرداخت نفقه توسط مرد ارتباطی به تمکن مالی وی ندارد به عبارت دیگر تمکن مرد شرط نیست چراکه بر اساس قانون در تعیین مقدار نفقه زن وضعیت اقتصادی شوهر در نظر گرفته نمی شود و ملاک نیازهای متعارف و متناسب زن است اما همانطور که گفتیم این موضوع در دادگاه ها در نظر گرفته می شود . # مطالبه نفقه

اثبات دعوای نفقه

به محض تحقق عقد ازدواج زن مستحق دریافت نفقه است البته ناشزه بودن زن مانع دریافت نفقه است. بنابراین صرف اثبات نکاح به وسیله زن در دعوای مطالبه نفقه کافی است; و دادگاه با احراز این امر حکم به نفع زن می دهد; مگر اینکه شوهر اثبات کند که زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کرده است. # مطالبه نفقه

ضمانت اجرای نفقه زوجه

برای الزام شوهر به پرداخت نفقه ، دو ضمانت اجرای مدنی و کیفری وجود دارد.

ضمانت اجرای مدنی

قانون مدنی به زن این حق داده شده تا در صورت خودداری شوهر از نفقه به دادگاه صالح در دعوای نفقه دادگاه خانواده محل اقامت شوهر است مراجعه کند که در این صورت دادگاه میزان نفقه را معین و شوهر را به پرداخت آن محکوم می‌کند، ‌در صورت عدم اجرای حکم از جانب شوهر در مرحله بعد دادگاه از اموال شوهر نفقه را پرداخت می کند و اگر امکان دسترسی وجود نداشته باشد یا شوهر اموالی نداشته باشد که نفقه تأمین شود زن حق طلاق دارد. # مطالبه نفقه

ضمانت اجرای کیفری

قانون مجازات اسلامی و مجازات‌های بازدارنده مقرر داشته که هر کس با داشتن استطاعت مالی نفقه همسر خود را در صورت تمکین ندهد; یا از پرداخت نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید; دادگاه او را به سه ماه و یک روز تا پنج ماه حبس محکوم می نماید. شمول این ماده ، نفقه زمان گذشته را در برنمی‌گیرد و فقط ناظر بر نفقه زمان آینده است. تمکین زن به معنای ادای وظایف زوجیت اعم از وظایف زناشویی و خانوادگی که به موجب عرف و قانون مشخص شده است می باشد حال زنی که بدون مانع مشروع از وظایف زوجیه امتناع ورزد در اصطلاح نشوز کرده و نشوز زن  استحقاق زن به نفقه را از بین می‌برد. # مطالبه نفقه

 وکیل متخصص خانواده گروه حقوقی اوان

نقش وکیل متخصص خانواده در پرونده هایی که در خصوص خانواده و روابط زوجین در دادگاهها مطرح میشود مشخص است. وکیل خانواده; وکیلی است که علاوه بر اطلاعات کامل که در مورد امور حقوقی دارد; در خصوص قوانین مربوط به خانواده و روابط زوجین تسلط کامل دارد. پرونده طلاق یکی از پرونده های پرحجم در دادگاههای خانواده می باشد که بدلیل عدم اگاهی زوجین از قوانین حقوقی خانواده دچار مشکلات زیادی در روند رسیدگی پرونده میشوند. # مطالبه نفقه

قبل از هر اقدام قانونی در خصوص طلاق توافقی یا هر نوع دادخواست مطالبه مهریه، دادخواست مطالبه نفقه و اجرت المثل و حضانت فرزند با وکیل متخصص و با تجربه وکیل خانواده تهران، وکیل خانواده مشهد، وکیل خانواده کرج، وکیل خانواده قم، وکیل خانواده دیوان عالی مربوط به وکلای گروه حقوقی اوان مشورت نمایید. # مطالبه نفقه