پس از مطالعه، در صورت مفید بودن، این متن را برای دیگران نیز ارسال نمایید تا آنها نیز از مطالعه مفید آن بهره‌مند شوند.
لینک مقاله را به اشتراک بگذارید:https://oonelaw.com/new-check-law
در قانون جدید چک، صدور چک بانکی در وجه حامل، پشت نویسی و ظهرنویسی چک براساس قانون جدید چک از تاریخ ۲۱ آر ۹۹ ممنوع شده است. طبق قانون جدید از صدور چک جدید و یا دریافت دسته چک برای کسانی که ورشکسته، معسر از پرداخت محکوم به و یا افرادی که چک برگشتی رفع سوءاثر نشده دارند، ممنوع شده است.
در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:
- چک های الکترونیکی
- موارد مهم در قانون جدید چک
- برداشت از سایر حساب های شخص در پرداخت چک
- قانون جدید چک و صدور اجرائیه برای آن
- ضمانت اجرایی عدم انجام تعهد در پرداخت چک
- توقیف اموال صاحب چک بلامحل در قانون جدید چک
- صدور و تسویه چک در قانون جدید
- مراحل برگشت زدن چک در قانون جدید
- شرایط صدور اجراییه توسط دادگاه
- عدم صدور چک به دلیل چک بلامحل در قانون جدید چک
- جریمه‌های چک برگشتی
- چک حامل در قانون جدید چک
- پشت نویسی چک در قانون جدید چک
- تاریخ انقضا چک در قانون جدید چک
- اشخاص دارای حق داشتن دسته چک در قانون جدید
- چک الکترونیک برای بی‌چک‌ها
- شکل جدید چک در قانون جدید چک
- چک صیاد
- سامانه چک صیاد
- مراحل ثبت چک در سامانه صیاد
- چک‌های قدیمی در قانون جدید چک
- وکیل متخصص امور بانکی گروه حقوقی اوان
چک های الکترونیکی
انجام اقدامات لازم و صدور دستورالعمل مورد نیاز در خصوص چک های الکترونیکی، تهیه دستورالعمل ضوابط شرایطی دریافت دسته چک، نحوه محاسبه سقف اعتباری و موارد مندرج در برگه چک و تدوین ضوابط و راه اندازی زیرساخت برداشت مستقیم با چک موردی که مهلت قانونی اجرا آن ها تا تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۹۸ بوده است.
مهلت اجرای قانونی موارد ذیل تا تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۹۹ است:
- جلوگیری از صدور چک جدید
- دریافت دسته چک
- استفاده از چک موردی برای افراد ورشکسته،معسر از پرداخت محکوم به یا دارای چک برگشتی رفع سو اثر نشده
- ممنوعیت صدور و ظهرنویسی چک در وجه حامل
- ثبت انتقال چک در سامانه صیاد به جای پشت نویسی فیزیکی
- تسویه چک صرفا در سامانه چکاوک براساس استعلام از سامانه صیاد و ایجاد امکان استعلام آخرین وضعیت صادرکننده چک
موارد مهم در قانون جدید چک
بر اساس جدول زمانبندی اجرای تکالیف مندرج در قانون جدید چک در سال ۹۹:
- صدور و انتقال چک در وجه حامل ممنوع شده است.
- صدور و انتقال چک صرفا به صورت فیزیکی ممنوع شده است.
- صدور و اعطای دسته چک برای افراد دارای چک برگشتی، ورشکسته و معسر از پرداخت محکوم ممنوع شده است.
برداشت از سایر حساب های شخص در پرداخت چک
در صورتیکه موجودی حساب صادر کننده چک کافی نباشد، بانک مکلف به پرداخت وجه از محل سایر حساب‌ها است. یعنی به موجب این دستورالعمل اگر حساب فرد موجودی نداشته نباشد بانک ابتدا، حساب جاری، سپس حساب پس انداز، پس از آن حساب کوتاه مدت و بلند مدت فرد را بررسی می‌کند تا در صورت وجود موجودی در آنها مبلغ چک از آن حساب‌ها پرداخت شود و در صورت نداشتن موجودی کارت مسدود میشود.
قانون جدید چک و صدور اجرائیه برای آن
در قانون جدید چک می‌توان در کنار چک کاغذی چک الکترونیکی صادر کرد. آن دسته از افرادی که دسته چک ندارند می‌توانند به صورت موردی چک تک برگ بدون عملیات اعتبارسنجی و رتبه‌بندی صادر کنند. اما در این میان عده بسیاری هم هستند که از این راه جدید قانونی سوء استفاده می‌کنند و فکر می‌کنند به دلیل آن که دسته چک ندارند، می‌توانند به راحتی چک صادر کنند.
| برای عضویت در کانال تلگرام کلیک کنید |
ضمانت اجرایی عدم انجام تعهد در پرداخت چک
چگونگی برخورد با فردی که دسته چک ندارد و پس از صدور چک به تعهدات خود عمل نمی‌کنند. شخصی که چک تک برگی را صادر کرده و به تعهدات خود عمل نکرده با فردی که دسته چک دارد، هیچ تفاوتی ندارد و همان محدودیت‌ها برای این فرد هم اعمال میشود.
ذینفع چک اگر با گواهی عدم پرداخت مواجه شود می‌تواند به دایره اجرایی مراجعه کند و تأمین مالی مورد نیاز خود را بگیرد. در قانون جدید چک، جهت صدور مستقیم اجرائیه برای چک‌های بلامحل نیاز نیست که دعوای مطالبه وجه در محاکم دادگستری مطرح شود.
توقیف اموال صاحب چک بلامحل در قانون جدید چک
در گذشته اگر فردی چک بلامحل صادر می‌کرد، دارنده چک نمی‌توانست اموالی از وی را توقیف کند یا فرد صادر کننده چک را ممنوع الخروج کند. به همین دلیل حتماً باید دادخواست تنظیم می‌شد تا حکم توسط دادگاه صادر می‌شد. اما حالا دایره اجرای دادگستری بدون نیاز به ثبت دادخواست می‌تواند به چک‌هایی که گواهی عدم پرداخت دارند ورود پیدا کند و از طریق راهنمایی و رانندگی و ثبت اسناد برای توقیف اموال شخص اقدام کند. یکی دیگر از ویژگی‌های چک این است که ارتباط برخط میان بانک مرکزی قوه قضاییه برای اعتبارسنجی مشتریان وجود دارد.
صدور و تسویه چک در قانون جدید
بانک مرکزی ملزم شده است زیرساخت لازم برای صدور و تسویه چک در سامانه چکاوک را فراهم آورد و این امر بدون ثبت در سیستم و با صرف نوشتن برگه چک و یا امضای پشت چک امکان پذیر نخواهد بود. بانک مرکزی باید زیرساخت لازم برای ایجاد امکان استعلام آخرین وضعیت صادرکننده چک (سقف اعتبار مجاز، سابقه چک برگشتی در ۳ سال اخیر، میزان تعهدات تسویه نشده) برای دریافت کننده چک را فراهم کند.
بر اساس زمانبندی اعلام شده، ثبت غیر پرداخت بودن چک در سامانه یکپارچه بانک مرکزی، دریافت کد رهگیری و درج آن در گواهینامه توسط بانک، عدم ارائه خدمات بانکی و اعمال محرومیت قانونی برای صادرکنندگان چک برگشتی، صدور اجرائیه برای وصول اصل مبلغ چک بدون رسیدگی قضایی توسط دادگاه از تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۹۷ لازم الاجرا است و تصویب آیین نامه اجرائی چگونگی تعلیق محرومیت‌های قانونی دارندگان چک برگشتی توسط شورای تامین استان به دلیل اخلال در امنیت اقتصادی که تا تاریخ ۲۱ آذر ۱۳۹۷ لازم الاجرا است.
مراحل برگشت زدن چک در قانون جدید
- مراجعه دارنده چک به بانک و تقاضای صدور گواهینامه عدم پرداخت
- ثبت آنی اطلاعات چک در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی و درج کد رهگیری بر روی گواهینامه عدم پرداخت
- مراجعه به یکی از دفترهای خدمات الکترونیک قوه قضاییه و ثبت شکایت، فقط با داشتن کد رهگیری
- بررسی ظاهر چک و تایید صحت آن توسط قاضی پرونده در مدتی کوتاه و صدور اجرائیه
- فرصت ۱۰ روزه به صادرکننده چک برگشتی برای تامین موجودی از زمان صدور اجرائیه
- در صورت تامین نشدن مبلغ، ورود به مرحله پیگیری قضایی و صدور حکم توقیف اموال، ممنوع‌الخروجی و…
شرایط صدور اجراییه توسط دادگاه
مقام قضایی برای صدور اجرائیه ۳ شرط را در ظاهر چک بررسی می‌کند و با تایید کد رهگیری حکم صادر می‌کند. شرایط صدور اجراییه توسط مرجع قضایی شامل موارد ذیل می باشد:
- در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی نشده باشد.
- در متن چک قید نشده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.
- گواهینامه عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت توسطط صادرکننده چک نبوده باشد.
عدم صدور چک به دلیل چک بلامحل در قانون جدید چک
دارنده دسته‌چک می‌تواند بر اساس اعتبار خود چک صادر کند و امکان هم دارد که آن چک ثبت شده در سیستم بانک مرکزی، برگشت بخورد. ولی در قانون جدید، پس از برگشت نخستین چک، سامانه دیگر اجازه صدور و ثبت چک جدید را نمی‌دهد تا به این ترتیب از صدور چک‌های بی‌محل و بی‌اعتبار جلوگیری کند. از صدور چک بی‌اعتبار اول نمی‌شود جلوگیری کرد.
جریمه‌های چک برگشتی
- جلوگیری از افتتاح هرگونه حساب و صدور کارت بانکی جدید
- متوقف کردن گردش مالی و پولی در کلیه حساب‌ها و کارت‌های بانکی به میزان کسری مبلغ چک
- پرداخت نشدن هرگونه تسهیلات بانکی یا صدور ضمانتنامه‌های ارزی یا ریالی
- عدم گشایش اعتبار اسنادی ارزی یا ریالی
- ممنوعیت ارایه دسته‌چک جدید در سامانه صیاد
چک حامل در قانون جدید چک
برطبق اعلام بانک مرکزی، صدور چک در وجه حامل در دسته چک‌های جدید و از ۲۰ دی ماه به بعد ممنوع است و چک باید در وجه ذینفع مشخصی صادر و در سامانه صیاد هم حتما باید نام دریافت‌کننده چک قید شود. اگر چک در وجه حاملی در دست دارید و مثلا تاریخ نقد شدن آن بعد از ۲۰ دی است، نگران نباشید. چک شما نقد میشود چون چک قدیمی است.
چک‌های جدید امکان صدور و ثبت در وجه حامل را ندارد و مشکلی برای چک‌های قدیمی به وجود نمی‌آید. اگر چک در وجه حاملی در دست دارید و مثلا تاریخ نقد شدن آن بعد از ۲۰ دی است، نگران نباشید. چک شما نقد میشود چون چک قدیمی است. چک‌های جدید امکان صدور و ثبت در وجه حامل را ندارد و مشکلی برای چک‌های قدیمی به‌وجود نمی‌آید
| برای عضویت در صفحه اینستاگرام کلیک کنید |
پشت نویسی چک در قانون جدید چک
یکی دیگر از آثار منوط شدن صدور چک به ثبت اطلاعات آن در سامانه صیاد ایجاد می‌کند، از بین رفتن پشت‌نویسی چک است. با ثبت در سامانه صیاد امکان نظارت بر چک از لحظه صدور و کنترل افراد برای بانک مرکزی فراهم میشود و عملاً پشت‌نویسی چک به صورت دستی حذف و تمام زنجیره نقل و انتقالات چک در سامانه صیاد انجام میشود. برطبق اطلاعیه شماره ۵ بانک مرکزی امکان انتقال چک با پشت‌نویسی حتی در چک‌های جدید تا اطلاع ثانوی وجود دارد.
تاریخ انقضا چک در قانون جدید چک
بر اساس قانون جدید چک، تاریخ سررسید چک‌ها نمی‌تواند بیشتر از ۳ سال از زمان دریافت دسته‌چک باشد. دسته‌چک‌های فعلی که در دست مردم هست به روال سابق کار می‌کند و نیازمند ثبت در سامانه صیاد نیست و همه قوانین چک‌های قدیمی را دارد.
اشخاص دارای حق داشتن دسته چک در قانون جدید
شرط مهم برای تحویل دسته‌چک آن است که متقاضی ورشکسته یا از نظر مالی ناتوان نباشد و اعتبار مالی کافی داشته باشد. شخص نباید در ۳ سال اخیر چک برگشتی داشته یا سوسابقه‌ای به نام وی ثبت شده باشد. بدهکار نبودن متقاضی دریافت دسته چک هم مهم است و افراد زمانی می‌توانند درخواست دسته چک بدهند که تمامی بدهی‌هایشان را تسویه کرده باشند.
چک الکترونیک برای بی‌چک‌ها
در قانون جدید چک اگر نیاز به چک داشتید اما نمی‌توانستید دسته چک بگیرید، میتوانید به جای چک کاغذی تقاضای چک تک برگ الکترونیکی دهید و بدون اعتبارسنجی و رتبه‌بندی چک بگیرید، اما باید بدانید که هرگونه تخلفی با چک الکترونیک مشابه دسته چک کاغذی دارد و برای استفاده دوباره از چک، نه تنها باید از چک برگشتی‌تان رفع سواثر کنید که باید ۳ سال صبر کنید تا بتوانید دوباره چک بگیرید.
شکل جدید چک در قانون جدید چک
ابعاد چک‌های جدید مشابه چک‌های یکدست شده صیادی است ولی رنگ چک‌های جدید صورتی و بنفش می باشد. چک‌های فعلی صورتی و سبز هستند و این تمایز باعث تشخیص چک‌هایی میشود که باید در سامانه صیاد ثبت شده باشند و اجازه پشت‌نویسی و وجه حامل هم ندارند.
این چک‌های جدید مانند چک های قدیمی شناسه ۱۶ رقمی دارند. ولی عبارت هشداری کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است نوشته شده است. چک‌های جدید یک بارکد دو بعدی هم دارد که گیرنده می‌تواند با اسکن بارکد وضعیت اعتباری صادرکننده را استعلام کند.
چک صیاد
اولین قدم آن بود که چک‌های ایران دارای ظاهر همسان شوند تا گرفتاری‌های حقوقی و فرآیند بررسی‌شان ساده‌سازی شود. بر اساس قانون جدید چک افراد موظف شدند از دسته‌چک‌های متحدالشکلی با عنوان چک صیاد استفاده کنند و چک‌های قدیمی منسوخ اعلام شد.
مهم‌ترین ویژگی چک صیاد این است که شماره منحصر به فردی روی هر برگه چک ثبت شده است. افراد با ارسال این شماره به پیامک ۷۰۱۷۰۱ می‌توانند از سوءسابقه صاحب چک آگاه شوند. و قبل از آنکه دیر شود معامله‌شان را برهم بزنند.
سامانه چک صیاد
برای بازگرداندن اعتبار به چک‌ها و اجرای دقیق قانون جدید چک باید اطلاعات چک در سیستم بانکی ثبت شود. یعنی چک، فقط به نوشتن روی برگه و امضا خلاصه نمی‌شود. از ۲۰ دی سال جاری، تمامی افرادی که قصد استفاده از دسته‌چک جدید را دارند موظف هستند که پس از صدور چک، اطلاعات چک صادر شده مبلغ و تاریخ را همراه اطلاعات دریافت‌کننده چک در سامانه صیاد سامانه صدور یکپارچه دسته چک بانک مرکزی ثبت کنند.
مراحل ثبت چک در سامانه صیاد
بعد از الزامی شدن ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد، در صورتیکه اطلاعات چک در سامانه ثبت نشود، چک فاقد اعتبار است و بانک‌ها آن را نقد نمی‌کنند و مسئولیتی هم ندارند. یعنی وظیفه کسی که چک را می‌گیرد به اندازه کسی است که چک را صادر می‌کند و هر دو باید به سامانه صیاد رجوع کنند. یکی برای ثبت اطلاعات چک و یکی برای مشاهده و اطمینان از ثبت اطلاعات چک می باشد.
روشهای ثبت چک در سامانه صیاد به شرح ذیل می باشد:
- اپلیکیشن‌های بانک‌ها
- اینترنت‌بانک‌ها یا همان بانکداری الکترونیک هر بانک
- مراجعه حضوری به شعبه‌های بانکی برای افرادی که دسترسی به اینترنت ندارند
- ارسال پیامک
چک‌های قدیمی در قانون جدید چک
چک‌های قدیمی به هر تاریخی که باشند، در وجه شخص یا حامل دارای اعتبار هستند و تابع زمان صدور خودشان خواهند بود تا به تدریج از چرخه مراودات بانکی و مالی خارج شود.
غیر از صاحب چک، کار برای کسانی که گیرنده چک هستند نیز سخت میشود. آنها باید مطمئن شوند چکی که می‌گیرند قدیمی است یا جدید و اگر جدید است یعنی رنگش صوری و بنفش است، جمله هشداری، تاریخ اعتبار و بارکد دارد باید در سامانه بانک مرکزی ثبت شده باشد.
وکیل متخصص امور بانکی گروه حقوقی اوان
از آنجاییکه طرح دعاوی بانکی نیاز به دانستن قوانین ومقررات بانکی دارد، قبل از هر اقدام حقوقی در خصوص دعاوی بانکی، با وکیل امور بانکی گروه حقوقی اوان مطرح نمائید. گروه حقوقی اوان، امکان مشاوره درباره اموربانکی و همچنین تهیه لایحه دفاعیه در پرونده های بانکی را برای شما عزیزان دارد.
سوالات و مشکلات حقوقی خود در زمینه دعاوی بانکی و ضمانت نامه های بانکی، ابطال قرارداد بانکی ، انواع دعاوی بانکی مانند ابطال سند رهنی، ابطال اجرائیه بانکی، ابطال قرارداد بانکی، توقف عملیات اجرایی بانک، ابطال مزایده بانک، دربخش حقوقی و کیفری را در وکیل امور بانکی تهران، وکیل امور بانکی مشهد، وکیل امور بانکی قم ، وکیل اموربانکی کرج مربوط به وکلای گروه اوان مشورت نمائید تا در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند.
از طریق دکمه زیر میتوانید لینک صفحه را اشتراک گذاری کنید.