اثبات محجوریت در دادگاه

برطبق ماده ۱۲۰۸ قانون مدنی، غیررشید کسی است که تصرفات وی در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد. غیررشید در فقه همان سفیه است و سفیه به مانند عقلا رفتار نمی‌کند و منفعت عقلایی را در تصرفات مالی خود لحاظ نمی‌کند. ملاک سفاهت و رشد در تشخیص منفعت از ضرر است.حتی اقرار سفیه به حکایت ماده ۱۲۶۳ قانون مدنی در امور مالی مؤثر نیست.

بر طبق این ماده اظهارات سفیه علیه خود مؤثر و مسموع نخواهد بود که این نیز به خاطر تشخیص ندادن و تمایز نفع و ضرر است.  برطبق ماده ۱۲۱۴ قانون مدنی اعمال غیرمالی غیررشید صحیح است و غیررشید نیز همچون صغیر می‌تواند تملک بلاعوض کند. اگر غیر رشید موجبات ایراد خسارت به دیگری را فراهم کند، یا موجب اتلاف مالی که به وی سپرده شده است شود ملزم به جبران آن است.

حجر به دلیل ولایات و سرپرستی

محجورین تحت ولایت پدر: در برخی موارد، افراد به دلیل سن پایین یا وضعیت خاص تحت ولایت و سرپرستی پدر یا ولی قهری قرار می‌گیرند. این افراد تا زمانی که به توانایی کامل در مدیریت امور مالی خود نرسند، از تصرفات مالی محدود می‌شوند.

محجورین تحت ولایت قانونی: گاهی اوقات، قانون برای حفظ حقوق و اموال برخی افراد، آن‌ها را تحت سرپرستی و ولایت قانونی قرار می‌دهد. این مورد معمولاً در خصوص افراد دارای شرایط خاص جسمی یا روانی اعمال می‌شود.

آثار محجوریت

محجوریت به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن فرد به دلیل ناتوانی‌های جسمی، روانی، یا قانونی از انجام برخی از امور و فعالیت‌ها نا توان می‌شود. این وضعیت می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی مانند سن (کودکی یا پیری)، ناتوانی‌های ذهنی، بیماری‌های روانی، یا محدودیت‌های قانونی باشد. آثار محجوریت در زندگی فرد می‌تواند بسیار گسترده و متنوع باشد و از جنبه‌های مختلف حقوقی، اجتماعی، اقتصادی و شخصی بررسی شود. در  صورت اثبات محجوریت آثار حقوقی بر شخص بار می شود. 

آثار حقوقی اثبات محجوریت

محدودیت در انجام معاملات: فرد محجور نمی‌تواند به تنهایی معاملات مالی یا قراردادی انجام دهد. برای مثال، کودکان و افراد دارای ناتوانی‌های ذهنی نیاز به ولی یا قیم دارند تا امور مالی آن‌ها را مدیریت کنند.

عدم توانایی در تصرف اموال: محجورین نمی‌توانند به طور مستقل اموال خود را تصرف کنند. این مسئولیت بر عهده ولی یا قیم آن‌ها قرار می‌گیرد که باید با نظارت و تایید مراجع قانونی انجام شود.

آثار اجتماعی اثبات محجوریت

کاهش استقلال فردی: محجورین معمولاً نیازمند حمایت و مراقبت‌های ویژه‌ای هستند که می‌تواند منجر به کاهش استقلال فردی و وابستگی بیشتر به دیگران شود.

تأثیر بر روابط اجتماعی: محجوریت می‌تواند بر روابط اجتماعی فرد نیز تأثیر بگذارد، زیرا فرد ممکن است به دلیل وضعیت خاص خود از برخی فعالیت‌ها یا جمع‌ها دور بماند.

آثار اقتصادی اثبات محجوریت

کاهش فرصت‌های شغلی: افراد محجور به دلیل ناتوانی‌های خود ممکن است نتوانند به طور کامل در بازار کار حضور یابند، که این مسئله می‌تواند به کاهش درآمد و فرصت‌های شغلی منجر شود.

هزینه‌های اضافی: مراقبت و حمایت از افراد محجور نیازمند منابع مالی و انسانی است که می‌تواند هزینه‌های اضافی برای خانواده و جامعه به همراه داشته باشد.

اثبات محجوریت با اهلیت شخص

برای اثبات محجوریت در مراجع قانونی، نیاز به ارائه مدارک و مستندات معتبر است. این مستندات می‌تواند شامل گزارش‌های پزشکی، روانپزشکی، و نیز شهادت شهود باشد. در مواردی که محجوریت به دلیل ناتوانی‌های ذهنی یا بیماری‌های روانی است، معمولاً بررسی‌های دقیقی توسط متخصصین انجام می‌شود تا وضعیت فرد به طور دقیق ارزیابی و مستند شود. پس از اثبات محجوریت، دادگاه می‌تواند قیمی را برای فرد تعیین کند تا امور مالی و حقوقی وی را مدیریت کند.

در نهایت، توجه به نیازها و حقوق افراد محجور و فراهم آوردن حمایت‌های لازم از آن‌ها، از جمله مسئولیت‌های مهم خانواده و جامعه است که می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این افراد کمک کند.

اصل بر ناتوانی در اجرای حق است.  توانایی در اجرای حق مستلزم اهلیت قانونی است و کسی حائز این اهلیت قانونی است که  محجور نباشد. محجور اسم مفعول از ریشه حجر به معنی بازدارندگی و ممانعت است.

از این رو محجور در لغت یعنی بازداشته و منع شده. در اصطلاح حقوقی نیز محجور به کسی اطلاق می‌شود که نمی‌تواند حقوق مکتسبه خود به واسطه اهلیت تمتع را به مرحله اجرا بگذارد و در آنها دخل و تصرف نماید یعنی محجورین اهلیت تمتع دارند، ولی اهلیت استیفا خیر. ماده ١٢٠٧ قانون مدنی محجورین را از دخل و تصرف در اموال و دارایی خود منع کرده است. # محجوریت