پس از مطالعه، در صورت مفید بودن، این متن را برای دیگران نیز ارسال نمایید تا آنها نیز از مطالعه مفید آن بهره‌مند شوند.
لینک مقاله را به اشتراک بگذارید: https://oonelaw.com/bankruptcy-order
حکم ورشکستگی زمانی صادر میشود که در پرداخت دیون تاجر حقیقی یا شخص حقوقی وقفه به وجود آید. سوالی که در اینجا وجود دارد این است که در چه صورت ورشکستگی تحقق می یابد و شرایط اثبات ورشکستگی چیست؟
در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:
- تعریف ورشکستگی در قانون
- اشخاص حقوقی غیر تاجر
- اشخاص مشمول ورشکستگی
- شرایط ورشکستگی
- شرایط ورشکستگی تاجر در قانون
- اثبات تاجر بودن شخص در ورشکستگی
- معاملات ذاتی تجاری
- انواع ورشکستگی
- آثار و نتایج حکم ورشکستگی
- تاجر متوفی و ورشکستگی
- نمونه رای حکم ورشکستگی
- دادخواست حکم ورشکستگی از طرف تاجر ورشکسته
تعریف ورشکستگی در قانون
برطبق ماده ۴۱۲ قانون تجارت، ورشکستگی تاجر یا شرکت تجاری در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که برعهده اوست حاصل میشود. بعد از اعلام این دو شرط اساسی یعنی تاجر بودن ورشکسته و توقف او از تادیه دیون، قانون تجارت موردی را اضافه کرده است که تاجر ورشکسته ،قبل از صدور حکم ورشکستگی فوت می کند. در این حالت حکم ورشکستگی تاجر تا یک سال بعد از مرگ وی می تواند صادر شود.
اشخاص حقوقی غیر تاجر
برطبق ماده ۱۵ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی ورشکستگی تنها به تاجر حقیقی و یا شرکتهای تجاری محدود نمی شود و اشخاص حقوقی غیر تاجر نیز مشمول ورشکستگی هستند. ورشکستگی دیگر خاص تجار نیست. زیرا علاوه بر تجار حقیقی و شرکتهای تجاری اشخاص حقوقی غیرتاجر نیز مشمول قواعد حاکم بر ورشکستگی هستند.
| برای عضویت در صفحه اینستاگرام کلیک کنید |
اشخاص مشمول ورشکستگی
- تاجر حقیقی
- اشخاص حقوقی
تاجر حقیقی
در گذشته این قاعده که ورشکستگی خاص تاجر است از ویژگیهای حقوق ایران بود. تاجر کسی است که شغل معمولی خود را معاملات تجاری قرار دهد. برطبق ماده ۲ قانون تجارت ، کسی را که شغل معمولی اش از شمار معاملاتی است که در ماده مذکور، بیان شده است در صورت توقف از پرداخت دیونش، می توان ورشکسته اعلام نمود، مگر اینکه از کسبه جزء باشد که در این حالت برطبق ماده ۵۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی ، شامل مقررات ورشکستگی نمی شود. برای اینکه کسی تاجر تلقی شود لازم نیست نام وی در دفتر ثبت تجاری ثبت شده باشد.احراز تاجر بودن کسی که ورشکستگی وی تقاضا شده با دادگاه می باشد.
شرایط ورشکستگی
- تاجر یا شرکت تجاری بودن.
- داشتن اهلیت قانونی برای اشتغال به تجارت؛ بنابراین اگر شخص محجوری که اهلیت انجام امور مالی را ندارد به تجارت اشتغال ورزد و دچار عدم توانایی در تأدیه قروض شود، ورشکسته محسوب نمیشود.
- ورشکستگی تنها به اعمال تجارتی تعلق دارد.
- دیون مربوط به معاملات تجارتی باشد؛ در غیر این صورت دیون غیر تجارتی مستلزم توقف نیست مگر اینکه موجب اختلال در امور تجارتی شود.
- عدم پرداخت دین در نتیجه ناتوانی از تأدیه (پرداخت) آنها باشد؛ در غیر این صورت صرف عدم پرداخت مانند نکول براتی مستلزم ورشکستگی نیست.
- لازم نیست دارایی تاجر کمتر از بدهی او باشد بلکه اگر (به هر دلیل) نتواند بدهی خود را بپردازد، ورشکسته است.
شرایط ورشکستگی تاجر در قانون
ورشکستگی در اصطلاح حقوق تجارت، حالت تاجری است که از پرداخت دیون خود متوقف شود یعنی نتواند به تعهدات تجاری خود عملی کند.توقف از پرداخت دین مستلزم حالت اعسار نیست زیرا ممکن است تاجر اموالی بیش از دیون خود داشته باشد اما فعلاً نتواند دیون خود را بدهد.
ورشکستگی در اصطلاح حقوق تجارت، حالت تاجری است که از پرداخت دیون خود متوقف شود یعنی نتواند به تعهدات تجاری خود عملی کند.توقف از پرداخت دین مستلزم حالت اعسار نیست زیرا ممکن است تاجر اموالی بیش از دیون خود داشته باشد اما فعلاً نتواند دیون خود را بدهد. به عنوان مثال، اموال او در رهن غیر باشد یا مبلغی از اموال خود را به صندوق دادگستری سپرده باشد.
اثبات تاجر بودن شخص در ورشکستگی
دادگاه با در نظر گرفتن کلیه دلایل و قرائن و امارات تشخیص می دهد کسی که ورشکستگی وی تقاضا شده تاجر است یا خیر. برطبق نظر دادگاههای ایران همین که وضعیت حرفه ای شخصی با موارد ذکر شده در ماده ۲ قانون تجارت مطابقت داشته باشد برای تاجر دانستن وی کافی است و میتوان حکم ورشکستگی وی را صادر کرد. حکم ورشکستگی جنبه شخصی دارد و کسانی که به وکالت ، یعنی به نام وحساب دیگری مبادرت به تجارت می کنند تاجر محسوب نمیشوند.این حکم در مورد نمایندگان و کارمندان و مستخدمان تاجر نیز صادق است.
معاملات ذاتی تجاری
معاملات ذاتی تجاری: معاملات ذاتی تجاری از قرار ذیل است:
- خرید یا تحصیل هر نوع مال منقول به قصد فروش یا اجاره اعم از اینکه تصرفاتی در آن شده یا نشده باشد.
- تصدی به حمل و نقل از راه خشکی یا آب یا هوا به هر نحوی که باشد.
- هر قسم عملیات دلالی یا حق‌العمل‌کاری (کمیسیون) و یا عاملی و همچنین تصدی به هر نوع تأسیساتی که برای انجام بعضی امور ایجاد میشود از قبیل تسهیل معاملات ملکی یا پیدا کردن خدمه یا تهیه و رسانیدن ملزومات
- تأسیس و به کار انداختن هر قسم کارخانه مشروط بر اینکه برای رفع حوائج شخصی نباشد؛
- تصدی به عملیات حراجی
- تصدی به هر قسم نمایشگاه‌های عمومی
- هر قسم عملیات صرافی و بانکی
- معاملات برواتی اعم از اینکه بین تاجر یا غیر تاجر باشد.
- عملیات بیمه بحری و غیر بحری
- کشتی‌سازی و خرید و فروش کشتی و کشتیرانی داخلی یا خارجی و معاملات راجعه به آنها.
معاملات تبعی تجاری
معاملات تبعی تجاری: معاملات ذیل به اعتبار تاجر بودن متعاملین یا یکی از آنها تجارتی محسوب میشود:
- کلیه معاملات بین تجار و کسبه و صرافان و بانک‌ها؛
- کلیه معاملاتی که تاجر یا غیر تاجر برای حوائج تجارتی خود می‌نماید؛
- کلیه معاملاتی که اجزاء یا خدمه یا شاگرد تاجر برای امور تجارتی ارباب خود می‌نماید؛
- کلیه معاملات شرکتهای تجاری
انواع ورشکستگی
برطبق قانون تجارت سه نوع ورشکستگی وجود دارد:
- ورشکستگی عادی، که تاجر بر اثر عوامل خارجی یا حوادث غیر مترقبه بدون تقصیر یا تقلب متوقف شود.
- ورشکستگی به تقصیر، که به واسطه تقصیر و خطای تاجر، حاصل میشود و از جمله جرایم غیر عمدی است.
- ورشکستگی به تقلب، به دلیل سوء نیت و حیله و تقلبی که تاجر به کار برده است، مجرم شناخته شده است.
هر تاجر ورشکسته که دفاتر خود رامفقود کرده یا قسمتی از دارایی خود را مخفی کرده یا به طریق مواضعه و معاملات صوری از میان برده است و همچنین هر تاجر ورشکسته که خود را به وسیله اسناد یا به وسیله صورت دارایی و قروض به طورتقلب به میزانی که در حقیقت مدیون نبوده، مدیون قلمداد کرده است، ورشکسته به تقلب اعلام و مجازات میشود.
| برای عضویت در کانال تلگرام کلیک کنید |
آثار حکم ورشکستگی
به طور خلاصه آثار ورشکستگی به قرار زیر است:
- منع مداخله تاجر در اموال خود.
- ممنوعیت از مداخله در دعاوی.
- بطلان معاملات.
- حال شدن دیون مؤجّل.
- سقوط حق تعقیب انفرادی بستانکاران.
- تأدیه و تأمین مطالبات.
- سلب اعتبار.
- محرومیت از برخی حقوق سیاسی اجتماعی.
- مجازات ورشکسته در صورت صدور حکم ورشکستگی به تقصیر و تقلب.
تاجر متوفی و ورشکستگی
برطبق قانون تجارت حکم ورشکستگی تاجری را که حین افوت در حال توقف بوده تا یک سال بعد از مرگ وی نیز می توان صادر کرد. منظور قانون از عبارت تاجری که حین الفوت در حال توقف بوده این نیست که درست هنگام فوت وی امر توقف حاصل شده باشد بلکه منظور توقف تاجر در زمان حیات است.
قانون یک سال مهلت از تاریخ مرگ را برای صدور حکم ورشکستگی تعیین کرده است. ممکن است این مهلت برای رسیدگی به امر ورشکستگی متوفی کافی نباشدف یعنی دادگاه رسیدگی کننده نتواند در مهلت یک سال از تاریخ مرگ تاجر حکم صادر کند.
تصفیه ترکه متوفی در صورتی که متوفی بازرگان باشد تابع مقررات تصفیه امور بازرگانان متوقف است.در این حالت برای تقسیم ترکه تاجر متوفی مطابق مقررات تصفیه لازم نیست حتما حکم ورشکستگی وی صادر شود.
نمونه رای حکم ورشکستگی
رای شعبه ۲۵ دادگاه شهرستان تهران در مورخ ۱۵/۰۹/۱۳۴۰ در پرونده کلاسه ۶۰۳ طبق محتویات پرونده صورت جلسات تحقیقات محلی راجع به بازرگان بودن خوانده و حجم معاملات نامبرده را دلیل مسلم بازرگان بودن او دانسته و حکم ورشکستگی وی را صادر نمود.
- برطبق رای شعبه ۲۶ دادگاه شهرستان تهران شهادت شهود را مبنی بر اینکه خواهان به خرید پارچه و فروش لباس دوخته و خرید و فروش اتومبیل اشتغال داشته دلیل تاجر بودن وی تلقی کرده و با حاصل شدن وقفه در تادیه دیون حکم ورشکستگی مشارالیه را صادر کرده است.
- دادگاه بعد از رسیدگی به امر ورشکستگی و رای به عدم ثبوت تاجر بودن شخصی که در ادای دیونش توقف حاصل شده نباید قرار عدم استماع دعوی صادر کند بلکه باید ماهیتا نظر به رد دعوا بدهد.
- عدم ثبت نام تاجر در دفتر ثبت تجاری مانع آن نیست که در صورت اقتضا حکم ورشکستگی او صادر شود.حذف بعدی نام وی از دفتر مزبور نیز مانع نمیشود که وی ورشکسته اعلام شود.
بنابراین هرگاه تاجری حین اشتغال تجارت یعنی زمانی که نام وی در دفتر ثبت تجاری ثبت است متوقف باشد، نمی تواند برای رهایی از محکوم شدن به ورشکستگی و برای فرار از مجازات های مقرر شده برای ورشکستگی به تقصیر و تقلب اعسار شود. رای شماره ۱۱۷۰ مورخ ۲۶/۰۵/۱۳۱۶ شعبه یک دیوان کشور موید این نظر است.
برطبق این رای اگر مدعی اعسار سابقا تاجر بوده و محکوم به نیز ناشی از معامله تجاری باشد برطبق ماده ۴۱۲ قانون تجارت و ماده ۲۳ قانون اعسار چنین مستفاد میشود که تاجری که از تادیه قروض تجاری معسر باشد باید دادخواست توقف بدهد نه دادخواست اعسار. پذیرفتن دادخواست اعسار از کسی که شغل تجاری داشته است خلاف قانون است.حتی اگر موقع تقدیم دادخواست تاجر نباشد.
دادخواست حکم ورشکستگی از طرف تاجر ورشکسته
مشخصات طرفین نام نام خانوادگی نام پدر سن شغل محل اقامت- خیابان – کوچه – پلاک- کدپستی
خواهان
خوانده
وکیل
خواسته یا موضوع تقاضای صدور حکم ورشکستگی
دلایل و منضمات:کپی مصدق: دفاتر تجاری پلمپ شده تاجر، لیست دارایی و قرض‌ها و مطالبات خود، صورت نفع و ضرر و مخارج شخصی
ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی
احتراماً به استحضار می‌رساند:به جهت مشکلات به وجود آمده از ……. در خلال مدت سه روز گذشته اینجانب متوجه بروز وقفه در تأدیه قروض/ و انجام تعهدات نقدی خود شده ام. لذا با تقدیم دفاتر تجاری و لیست دارایی و قرض‌ها و مطالبات و همچنین مخارج شخصی خود صدور حکم توقف مورد استدعاست.
محل امضاء – مهر – اثر انگشت
شماره و تاریخ ثبت دادخواست ریاست محترم شعبه ……. دادگاه ……. رسیدگی فرمایید.
نام و نام خانوادگی ارجاع
وکیل متخصص امور ورشکستگی گروه وکلای حقوقی اوان
وکیل متخصص امور ورشکستگی با تسلط و تجربه ای که در حل پرونده های ورشکستگی دارد به تاجر کمک میکند تا بعد از اتمام ورشکستگی فعالیت تجاری خود را شروع کند. در صورتیکه برای اعلام ورشکستگی نیاز به مشاوره و وکالت وکیل متخصص امور ورشکستگی دارید با وکیل امور ورشکستگی گروه وکلای حقوقی اوان تماس بگیرید.
سوالات و مشکلات حقوقی خود در مورد ورشکستگی، تصفیه تاجر و شرکت های تجاری را با وکیل ورشکستگی تهران، وکیل ورشکستگی مشهد، وکیل ورشکستگی قم، وکیل ورشکستگی کرج مربوط به وکلای حقوقی اوان مطرح نمایید تا در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند.
از طریق دکمه زیر میتوانید لینک صفحه را اشتراک گذاری کنید.