پس از مطالعه، در صورت مفید بودن، این متن را برای دیگران نیز ارسال نمایید تا آنها نیز از مطالعه مفید آن بهره‌مند شوند.
ابطال ازدواج یا به عبارتی ادعای باطل بودن عقد ازدواج صورت گرفته یکی از دعاوی است که قابل طرح و رسیدگی در دادگاه خانواده می باشد. یکی از زوجین که مدعی است ازدواج دایم یا موقت به جهتی از جهات قانونی و یا شرعی باطل است میتواند با طرح دعوای بطلان ازدواج، از دادگاه خانواده درخواست بطلان نکاح نمایند و ازدواج صورت گرفته را باطل اعلام کند.
فهرست مطالب
کاربر گرامی، در صورت نیاز به مشاوره حقوقی متخصص و باتجربه، کلیک نمایید.
شرایط ابطال ازدواج
امکان طرح دعوای بطلان نکاح به لحاظ وجوه مختلفی وجود دارد که این وجوه را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم‌بندی نمود:
عدم رعایت شرایط اساسی صحت نکاح، چه در قالب نکاح دائم و چه در نکاح موقت.
وجود موانع قانونی که در تشریح شرایط نکاح ذکر شده است.
وجود شرطی که باعث بطلان نکاح در متن عقد گردیده است.
شبکه های اجتماعی اوان
|
موارد دعوای ابطال نکاح
موارد مرتبط با دعوای ابطال نکاح به این دلیل است که افراد باید در هنگام ازدواج با یکدیگر، از حیث شرعی و قانونی هیچ مانع خاصی نداشته باشند. قوانین مدنی در مواد ۱۰۴۵ الی ۱۰۶۱ به تشریح موانع نکاح میان مرد و زن می‌پردازد که شامل مواردی به شرح زیر می‌باشد. اگر هر یک از این موانع تحقق یابد، عقد ازدواج به جهت عدم اعتبار لازم باطل تلقی شده و فرد ذینفع میتواند نسبت به درخواست ابطال ازدواج اقدام نماید.
نکاح با محارم
نکاح با با دوخواهر به صورت همزمان
نکاح با خواهر زاده یا براردر زاده زوجه ( در صورت تنفیذ زوجه باطل نیست.)
نکاح با زنی که در علقه زوجیت است یا با زنی که در عده است با علم به عده و حرمت نکاح
نکاح با زنی که به واسطه لعان تفریق با وی حاصل شده است.( به این معنی که زوج سه بار سوگند یاد کند که همسر وی مرتکب زنا شده است و زوجه سه بار با واسطه سوگند گفته وی را رد کند.
نکاح در حال احرام
نکاح با مادر، خواهر یا دختر پسری که با وی عمل شنیع لواط انجام شده است.
نکاح با زنی که سابقا با دختر یا مادر وی نزدیکی به شبه انجام شده است.
نکاح با همسر سابق که سه دفعه با واسطه طلاق رجعی مطلقه شده باشد مگر با دخالت محلل.
نکاح با همسر سابق که با نه طلاق که شش عدد آن رجعی باشد مطلقه شده باشد ( حرام موبد )
نکاح مسلمه با غیر مسلمان
نکاح معلق
نکاح با زن مجبور در صورتی که عقد به وسیله وی بعدا تنفیذ نشود.
نکاح معلقی که مدت و مهر آن تعیین شنده باشد.
نکاح در وصرتی که توالی ایجاب و قوبل آن رعایت نشده باشد.
نکاح با شخص نامعلوم
نکاح با دختر باکره بدون اذن ولی یا دادگاه خانواده به شرط عدم تنفیذ ولی یا در وصرتی که نکاح توسط دادگاه به مصلحت زوجه تشخیص داد نشود.
ابطال نکاح در قانون مدنی
قانونگذار ماده ۱۰۴۷ الی ۱۰۵۹ قانون مدنی را به موضوع ابطال نکاح اختصاص داده است. مواد قانونی ابطال ازدواج به شرح ذیل می باشد:
ماده ۱۰۴۷ قانون مدنی:
نکاح بین اشخاص ذیل به واسطه مصاهره ممنوع دائمی است:
بین مرد و مادر و جدات زن از هر درجه که باشد اعم از نسبی و رضاعی.
بین مرد و زنی که سابقا زن پدر و یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از احفاد او بوده است هر چند قرابت رضاعی باشد.
بین مرد با اناث از اولاد زن از هر درجه که باشد ولو رضاعی مشروط بر اینکه بین زن و شوهر زناشویی واقع شده باشد.
ماده ۱۰۴۸ قانون مدنی: جمع بین دو خواهر ممنوع است اگرچه به عقد منقطع باشد.
ماده ۱۰۴۹ قانون مدنی: هیچ کس نمیتواند دختر برادر زن و یا دختر خواهر زن خود را بگیرد مگر با اجازه زن خود.
ماده ۱۰۵۰ قانون مدنی: هر کس زن شوهردار را با علم بوجود علقه زوجیت و حرمت نکاح و یا زنی را که در عده طلاق و یا در عده وفات است با علم بعده و حرمت نکاح برای خود عقد کند عقد باطل و آن زن مطلقا بر آن شخص حرام موبد میشود.
ماده ۱۰۵۱ قانون مدنی: حکم ماده ۱۰۵۰ قانون مدنی، در موردی نیز جاری است که عقد از روی جهل به تمام یا یکی از امور مذکوره ماده ۱۰۵۰ بوده و نزدیکی هم واقع شده باشد. در صورت جهل و عدم وقوع نزدیکی عقد باطل ولی حرمت ابدی حاصل نمی شود.
ماده ۱۰۵۲ قانون مدنی: تفریقی که با لعان حاصل میشود موجب حرمت ابدی است.
ماده ۱۰۵۳ قانون مدنی: عقد در حال احرام باطل است و با علم به حرمت موجب حرمت ابدی است.
ماده ۱۰۵۴ قانون مدنی: زنای با زن شوهردار یا زنی که در عده رجعیه است موجب حرمت ابدی است.
ماده ۱۰۵۵ قانون مدنی: نزدیکی به شبهه و زنا اگر سابق بر نکاح باشد از حیث مانعیت نکاح در حکم نزدیکی با نکاح صحیح است ولی مبطل نکاح سابق نیست
ماده ۱۰۵۶ قانون مدنی: اگر کسی با پسری عمل شنیع کند نمیتواند مادر یا خواهر یا دختر وی را تزویج کند.
ماده ۱۰۵۷ قانون مدنی: زنی که سه مرتبه متوالی زوجه یک نفر بوده و مطلقه شده بر آن مرد حرام میشود مگر اینکه به عقد دائم به زوجیت مردی دیگری درآمده و پس از وقوع نزدیکی با او به واسطه طلاق یا فسخ یا فوت فراق حاصل شده باشد.
ماده ۱۰۵۸ قانون مدنی: زن هر شخصی که به نه طلاق که شش تای آن عددی است مطلقه شده باشد بر آن شخص حرام ابدی میشود.
ماده ۱۰۵۹ قانون مدنی: نکاح مسلمه با غیرمسلم جایز نیست.
تکلیف مهریه زن در ابطال نکاح
برطبق ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی، زن مستحق مهرالمثل است. مهرالمثل یعنی زوجین حین عقد ازدواج، مهریه‌ای مشخص نکرده یا تعیین مهریه را به بعد از عقد موکول کنند. به همین دلیل، گاهی به جای اینکه مهریه زن ضمن عقد نکاح تعیین شود، زن مستحق مهریه‌ای است که به آن مهر المثل می‌گویند. در ابطال نکاح به زن مهرالمثل تعلق میگیرد.
مدارک لازم برای ابطال نکاح
مدارکی که زوجین در مورد ابطال نکاح نیاز به ارائه دارند:
مدارک شناسایی اعم از شناسنامه و کارت ملی
کپی مصدق عقدنامه
استشهادیه
شهادت شهود عندالاقتضاء
مدرک مورد نیاز دیگر از استعلام سوابق زوج و…
مرجع صالح رسیدگی به دعوای ابطال ازدواج
دادگاه خانواده به دعاوی مربوط به ابطال ثبت واقعه ازدواج رسیدگی می کند. مطابق با ماده ۱۲ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ در دعاوی و امور خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه می تواند در دادگاه محل اقامت خوانده یا محل سکونت خود اقامه دعوای کند مگر در موردیکه خواسته، مطالبه مهریه غیرمنقول باشد.
در خصوص دعاوی که ثبت و ارجاع آنها توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می پذیرد ابتدا به یکی از این دفاتر مراجعه و دادخواست خود را ثبت و پس از ارجاع به دادگاه و ارسال پیامک پس از سه الی چهار روز و یا پیگیری از واحد رایانه مستقر در مجتمع قضائی به شعبه مربوطه مراجعه نمایند.
اگر به دنبال بهترین وکیل پایه یک دادگستری تهران هستید اینجا کلیک کنید
آثار ابطال سند ازدواج
در تشریح تبعات ناشی از ابطال سند ازدواج، باید اذعان کرد که در صورت وجود شرایط خاص منجر به بطلان سند نکاح، این اقدام آثار حقوقی ویژه‌ای به همراه خواهد داشت. آگاهی از این آثار برای طرفین عقد نکاح که ابطال شده است، حیاتی می‌باشد تا از سوءاستفاده‌های احتمالی از سند ازدواج جلوگیری به عمل آید.
- اگر بطلان سند ازدواج ناشی از نواقص ثبتی در آن باشد، سند قبلی به حالت باطل درمی‌آید و به جای آن، سند جدیدی صادر خواهد شد که در کلیه مراجع قضایی و غیر قضایی، همچنین در ادارات و نهادهای دولتی و غیردولتی، اعتبار و پذیرش خواهد داشت.
- بر اساس مواد ۱۰۹۸ و ۱۱۰۱ قانون مدنی، در صورتی که ابطال سند ازدواج به واسطه اثبات موارد بطلان و فسخ نکاح انجام شود، پیامدهای ناشی از آن شامل زوال روابط زوجیت و محرمیت میان زن و مرد خواهد بود. همچنین، در چنین شرایطی، مهر به زن تعلق نخواهد گرفت و او موظف به استرداد مهریه به شوهر خواهد بود، مشروط بر این که شوهر پیش از ابطال نکاح، مهر را به زن پرداخت کرده باشد.
- ضروری است به این نکته اشاره شود که بر اساس مواد ۱۰۹۹ و ۱۱۰۱ قانون مدنی، در صورت عدم آگاهی زن از فساد نکاح و وقوع نزدیکی، او مستحق دریافت مهرالمثل خواهد بود و در صورتی که زن باکره باشد، حق دریافت ارش البکاره نیز برای او برقرار می‌باشد. افزون بر این، ابطال عقد در صورت عدم برقراری رابطه زناشویی، تنها در صورتی موجب تعلق مهر به زن میشود که نکاح قبل از نزدیکی منحل گردد و دلیل این فسخ، عنن مرد باشد.
نمونه دادخواست
ابطال عقد ازدواج به سبب اکراه در انعقاد نکاح
مشخصات طرفین:
نام نام خانوادگی
نام پدر
شغل
محل اقامت شهرستان/ بخش دهستان، خیابان، کوچه، شماره، پلاک
خواهان
خوانده
وکیل
تعیین خواسته و بهای آن:
رسیدگی و صدور حکم مبنی بر ابطال عقد ازدواج به سبب اکراه در انعقاد نکاح
دلایل و منضمات دادخواست:
فتوکپی مصدی عقدنامه، کپی شناسنامه ها، استماع شهود به مشخصات ذیل:
۱-آقای………….. به نشانی………………….. ۲- آقای ……………… به نشانی……………
ابطال ازدواج
ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده تهران بزرگ
با سلام
احتراما به استحضار می رساند
احتراما؛ اینجانب، در مورخه…….. به موجب عقد نامه پیوست دادخواست به عقد ازدواج دائم آقای ……. درآمدم. لکن با عنایت به اینکه وصلت مزبور صرفا بر مبنای بکارگیری زور و تهدید از ناحیه افراد خانواده اینجانب تحقق پذیرفته است، لذا پس از وقوع عقد ازدواج و ثبت آن در دفترخانه، تاکنون از حضور در منزل زوج و انجام وظایف و تکالیف مقرر زوجیت امتناع ورزیده ام و بطور مکرر نیز قبل و بعد از وقوع عقد، مخالفت صریح خود را با انجام این عقد که با اکراه کامل من صورت پذیرفته به همسرم اعلام نموده ام.
لذا استدعا دارم با استماع شهادت شهود که در فوق این دادخواست معرفی نموده ام و سایر تحقیقات لازم قضایی و با استناد به ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی نسبت به صدور حکم مبنی بر ابطال عقد نکاح انجام شده اقدام فرمایید.
امضا، مهر و اثر انگشت
نمونه دادخواست
ابطال عقد ازدواج به علت عدم رعایت غبطه و مصلحت
مشخصات طرفین:
نام نام خانوادگی:
نام پدر:
شغل:
محل اقامت- شهر- خیابان- کوچه- شماره- پلاک
خواهان:
خوانده:
وکیل یا نماینده:
تعیین خواسته: ابطال عقد ازدواج به علت عدم رعایت غبطه و مصلحت
دلایل و منضمات: کپی مصدق، عقدنامه، استشهادیه، شهادت شهود عندالإقتضاء
ریاست محترم مجتمع قضائی……….
با سلام، احتراماً به استحضار می‌رساند:
این جانبه در اثر اعمال ولایت پدر/ جد پدری و اجبار وی به موجب عقدنامه شماره………. مورخ………. دفترخانه شماره………. عقد ازدواج دائم آقای………. درآمده‌ام. نظر به اینکه انعقاد عقد نکاح مذکور در صفر سنی و بدون رعایت غبطه و مصالح این جانبه و صرفاً وفق نظر و خواست ولی قانونی من بوده است. فلذا به استناد ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی صدور حکم به ابطال عقد نکاح فوق‌الذکر به انضمام جمیع خسارات قانونی و هزینه دادرسی در حق این جانبه مورد استدعاست.
محل امضاء- مهر- انگشت
وکیل متخصص طلاق گروه حقوقی اوان
نقش وکیل متخصص طلاق در پرونده هایی که در خصوص خانواده و روابط زوجین در دادگاهها مطرح میشود مشخص است. وکیل طلاق وکیلی است که علاوه بر اطلاعات کامل که در مورد امور حقوقی دارد در خصوص قوانین مربوط به خانواده و روابط زوجین تسلط کامل دارد. پرونده طلاق یکی از پرونده های پرحجم در دادگاههای خانواده می باشد که به دلیل عدم اگاهی زوجین از قوانین حقوقی خانواده دچار مشکلات زیادی در روند رسیدگی پرونده می شوند.
قبل ازهر اقدام قانونی در خصوص طلاق توافقی یا هر نوع دادخواست مطالبه مهریه، دادخواست مطالبه نفقه و اجرت المثل و حضانت فرزند، ابطال نکاح با وکیل متخصص و با تجربه وکیل طلاق در تهران، وکیل طلاق در مشهد، وکیل طلاق در کرج مربوط به وکلای گروه حقوقی اوان مشورت نمایید.
سوالات متداول
ابطال سند ازدواج تحت شرایط و عواملی خاص امکان‌پذیر است. یکی از این شرایط وجود دلایل معتبر برای فسخ یا بطلان نکاح می‌باشد، مانند ازدواج در دوران عده. برای اطلاعات بیشتر میتوانید به متن مقاله مراجعه کنید.
مدارک مورد نیاز برای ابطال سند ازدواج شامل عقدنامه و حکم دادگاه مبنی بر ابطال عقدنامه است. همچنین در صورت نیاز، اسناد مرتبط با فسخ یا بطلان نکاح نیز ضروری است. برای جزئیات بیشتر به متن مقاله مراجعه نمایید.
برای ابطال سند ازدواج، فرد باید دادخواست مربوط به فسخ یا بطلان نکاح را تنظیم و از طریق دفاتر خدمات قضایی تقدیم کند. سپس با دریافت رأی دادگاه، شخص باید به دفترخانه مراجعه و مراحل لازم برای ابطال سند نکاح را انجام دهد. برای اطلاعات دقیق‌تر، به متن مقاله مراجعه فرمایید.
نظرات ارزشمند شما به ما کمک می‌کند تا خدمات خود را در زمینه دادخواست ابطال سند ازدواج بهبود بخشیم. لطفاً تجربه خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
از طریق دکمه زیر میتوانید لینک صفحه را اشتراک گذاری کنید.
Comments (4)
علی امیری - 1400/05/15
با سلام. بنده مجرد هستم و چند سال پیش با خانمی که ۲۰ سال از خودم بزرگتر است اشنا شدم و صیغه موقت خوندیم. بعد از مدتی خانومم گفت که دختر و وپسرش بخاطر ازدواج‌موقت خیلی اذیت میکنن و عقد دایم بخونیم. به یک دفترخانه مراجعه کردیم و راه حل خواستیم. گفتن که ما عقد رو بقورت شرعی جاری میکنیم و توی شماسنامه ها هم ثبت میکنیم ولی بخاطر اینکه من در ازدواج بعدیم به مشکل نخورم این مدارک ثبت عقد رو به اداره ثبت احوال نمیفرستیم و بعد از مدتی من میتونم برم شناسنامه المثنی بگیرم و مشکل ایشان حل بشه و برای من هم مشکلی در اینده بوجود نیاد. بنده بعد از کذشت یک سال رفتم و شناسنامه المثنی گرفتم و چیزی ثبت نشده بود. مناسفانه بعد از گذشت چند سال الان که میخوایم جدا شیم خانوم برای گرفتم شماسنامه المثنی خودش اقدام کرده اسم من بعنوان همسرش ثبت شده و من هم‌نتونستم گواهی تجرد بگیرم. الان که میخوام ازدواج کنم چطوری امکان داره که بتونم اسم ایشون رو از سوابق سجلی ثبت احوالم حذف کنم.
گروه وکلای حقوقی اوان - 1400/05/24
با سلام. امکان حذف نیست
داریوش سعدی خانی - 1400/10/28
سلام سند ازدواج من در دفتر نوشته شده ودر سیستم ثبت نهایی شده ودر شناسنامه هم ثبت ونوشته ومهر خورده ولی زوجه بعد از ثبت سند ازدواج از خواندن خطبه عقد امتنا وطفره رفته ودر خواست ابطال سند را دارد واین موضوع در دفتر خانه با یک تفاهم نامه صورت جلسه عادی شده وبه امضا طرفین وشهود رسیده رسیده در ضمن یک هفته قبل وکالت بلا عزل ۴ دانگ از منزل من را دارد مهریه ۳۱۳ عددسکه هست وتنها راه استرداد اموال ووکالت نامه خانه را در گروه ابطال سند میخواد نه طلاق توافقی لطفا راهنمایی کنید ایا ادعا مهریه و خانه را میتواند بکند بهترین راه حل که بتوانم از این مخمصه رها بشم لطفا کمکم کنید
گروه وکلای حقوقی اوان - 1400/11/02
با سلام؛
وقتی عقد در سند منعکس شده و ثبت شده ست ابطال معنی نداره و ضمن اینکه به محض وقوع عقد زن مالک مهریه ست و هر تصرفی بخواد میتونه نسبت بهش بکنه.